Sn. SABRİ ÇİĞDEM ile konu üzerine yaptığımız görüşme içinde, yaptığı değerlendirmenin bir bölümünü aşağıda bulacaksınız.
“ Eğer bugün satın aldığınız bir otomobil, kırk yıl önce satın aldığınız bir otomobile göre çok kaliteli, çok az arıza çıkarıyorsa, işte bunun nedeni; o otomobili dizayn eden mühendislerin, o otomobildeki her bir parçayı, her bir komponenti, her bir alt sistemi ve her bir sistemi dizayn ederken her biri için “Design FMEA” yöntemini kullanmaları ve o nesnenin yaratacağı riskleri belirleyerek ortadan kaldırmaları nedeniyledir. Ayrıca, aynı çalışma; o otomobilin her bir parçasını, her bir komponentini, her bir alt sistemini ve her bir sistemini imal eden ve monte eden süreçlerdeki operasyonlar için de yapılması gerekir ki, buna da “Proses FMEA” denir. İşte bu çalışmalarla, bir otomobildeki tüm aksamın risk analizi yapılarak, risksiz bir araç dizayn ve imal edilir.
Tabii ki, tüm ürün üreticileri, bunları sizleri düşündükleri için yapmıyorlar. Bilhassa Amerika’da, tasarım ve imalattan kaynaklı kusurlar bir kazaya neden oldukları ve can kaybı ortaya çıktığı zaman, Amerikan mahkemeleri, o ürünü üreten şirkete aklınızın alamayacağı yükseklikte ceza kesiyorlar.
Otomotiv dünyasında, ISO/TS 16949 Kalite Yönetim Sistemi belgesinin alınması şart koşuluyor. Bunun içinde de, mutlak surette, yukarıda belirtmiş olduğum FMEA çalışmalarının yapılmış olması gerekiyor. Hem de tüm yan sanayileri ile birlikte… Bunun da ötesinde, ayrıca her otomotiv şirketinin, yan sanayileri için çok sıkı bir kalite belgelendirme sistemi var ki, bu belgeyi alamayan yan sanayiden tedarik yapılmıyor. Tüm dünyada, ISO/TS 16949 belgesi için geçerli olan FMEA sistemi ise, Ford’un kitabındaki sistemdir. Tabii ki, bu da şirkete özel bir kitap.
Toplam Kalite Yönetiminde, ürün, süreç ve sistem geliştirmede birçok metodoloji kullanılır. Bu metodolojileri bilmeden gelişme sağlanamaz. Bunlar içerisinde en önemlilerinden birisi de, risk analizi yöntemi olarak kullanılan FMEA ( Hata Türü ve Etkileri Analizi )’dir.
FMEA’nın çeşitli uygulama alanları vardır:
Design ( Tasarım ) FMEA
Process ( Proses ) FMEA
Concept ( Konsept ) FMEA
Environmental ( Çevre ) FMEA
Machinery ( Makine ) FMEA
Equipment ( Tezgah ) FMEA
Software ( Yazılım ) FMEA
Yukarıdaki listeden de görebileceğiniz gibi, FMEA’nın bir çok kullanım alanı vardır ki, en çok kullanılan “Design FMEA” ve “Proses FMEA”dır. “
“ Hem Tasarım FMEA, hem de Proses FMEA eğitimlerini, tüm Ford Otosan, Tofaş FIAT, Karsan, Otokar, Türk Traktör, Arçelik, TUSAŞ uçak tasarım ve imalat mühendisleri, FNSS Zırhlı Personel taşıyıcı dizayn ve imalat mühendislerinin yanı sıra, yüzlerce defa farklı ürün dizayn ve imal eden şirketlere ve otomotiv yan sanayilerine verdim. FMEA konusu her şirketin kendi ilgi alanına girer ve her şirket, risk analizini esas alacak şekilde bunu kendi şirketinde uygular. Ben, bunlar içerisinde; FIAT, Bosch ve Ford’un FMEA’larını kendi kitaplarına göre verdim.
Amerika’da 1996 yılında yayınlanan bir denizcilik mecmuasında, FMEA uygulamasının bir İtalyan tersanesinde yapıldığını okumuştum. Daha önce size yazdığım; “Yat Tasarımında DFMEA Uygulaması” adı altında; Gemi ve Deniz Teknolojisi, Sayı: 204-205, Sayfa: 107, Mart 2016. bir yazı var. Aynı mecmuada, bu yazıdan bir önceki yazıda da “İş Güvenliğinde Risk Analizi” konusu inceleniyordu ve kullanılan yöntem FMEA’ya benziyordu.”
Konu üzerinde biraz daha detaylı bilgiye bu referansdan ulaşabilirsiniz.
