1. Ülkemiz 14 Mayıs 2023 tarihinde yapılacak seçimlerle kritik ve yeni bir döneme geçiş yapacak. Bu seçimlere katılacak parti grupları içinde yer alan Millet İttifakının çeşitli alanlardaki değişim hedeflerini kapsayan ortak mutabakat metni yayımlanmış bulunuyor. 2. Bu Metin içerisinde bilim teknoloji ve savunma sanayi konuları ayrı başlıklar altında yer alıyor burada grubun iktidara gelmesi halinde ülkemizin bilim teknoloji ve savunma sanayi yol haritası detayları çizilmiş bulunuyor. Diğer parti gruplarının bu konularda henüz açıklanmış öngörüleri ve planları bulunmuyor.
İttifakın mutabakat metni tümüne buradan ,metnin içinde yer alan BİLİM – TEKNOLOJİ – ENERJİ BÖLÜMLERİ ne ise sitemdenerişebilirsiniz.
3. Bu bölümlerde Milli Savunma ve Bahriyeye ilişkin olarak dikkate alınmasının yararlı olacağını düşündüğüm noktalar şöyle;
Bilim ve teknoloji Yüksek Kurulu tekrar devreye alınacak
Uluslararası araştırma ve yenilik ağlarında Türkiye’nin de katılımının sağlanması için çaba gösterecek
TÜBİTAK’ın yaygın faaliyeti sınırlandırılarak ileri araştırmalar kurumu dönüştürülecek
Dünyada Dijital Teknoloji alanında çok önemli bir tohum merkezi olan Silikon Vadisi’ne ulusal bir temsilcimiz atanacak
Bilişim ve inovasyon faaliyetinin etkili ve tek elden yönetimi için bir BAKANLIK kurulacak
Rüzgâr enerjisinin kullanımının yayılması için AR-GE yatırım faaliyetine destek sağlanacak
Yeni nesil nükleer teknolojilerin ülkemizce de değerlendirilebilmesi için TÜRKİYE NÜKLEER EKONOMİ SİSTEMİ oluşturulacak
Doğu Akdeniz’deki münhasır ekonomik bölgeler için arama tarama faaliyetine odaklanacak
4. Ülkemiz silahlı kuvvetleri dolayısıyla Deniz kuvvetleri gücünün dayandığı stratejik bir unsur bilim ve teknoloji ve savunma sanayi olduğundan öngörülen yol haritalarını izlenmesi ve değerlendirilmesi ayrı bir önem kazanmakta. Çünkü mevcut politika, strateji ve planlar giderek buna göre şekillendirilecektir.
5.Konya ilgi duyan arkadaşlarımızın bu amaçla yapacakları kişisel değerlendirmelerinde yardımcı olabileceği kanısıyla BİLİM- TEKNOLOJİ VE BAHRİYE başlığı ile derlediğim ELEKTRONİK KİTAPÇIK a ayrıca vereceğim link üzerinden erişebilir ve arzu ederseniz indirebilirsiniz.
Ülkemiz BTI alanını geliştirdiği POLİTİKA, STRATEJİ VE PLANLAR ile yönlendiren, bu bağlamda Deniz Kuvveleri Komutanlığının teknoloji hedeflerinde de dolaylı ya da direkt etkili olan devlet kurumları aşağıda yer alıyor.
Bunların görevlerini kendi tanımlamalarından olduğu gibi aktarıyorum.
3.1 CUMHURBAŞKANLIĞI SAVUNMA SANAYİ BAŞKANLIĞI (1)
“ HAKKIMIZDA
Savunma Sanayii Başkanlığı, ülkemizde savunma sanayii altyapısının tesisine ilişkin politikaların tespiti ve bu politikaları tatbik etme yetki ve sorumluluğuna sahip mekanizmaların oluşturulması amacına uygun olarak 1985 yılında 3238 sayılı Kanun’la Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde “Savunma Sanayii Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı” (SaGeB) olarak kurulmuş, 1989 yılında Savunma Sanayii Müsteşarlığı olarak yeniden yapılandırılmıştır. Müsteşarlık 2017 yılında gerçekleştirilen düzenleme ile Cumhurbaşkanı’na bağlanmış, 2018 yılında ise 703 sayılı “Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” ile T.C. Cumhurbaşkanlığı Savunma Sanayii Başkanlığı olarak yeniden yapılandırılmıştır. 7 numaralı “Savunma Sanayii Başkanlığı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile kuruluş, görev, yetki ve sorumlulukları düzenlenmiştir.
Savunma Sanayii Başkanlığına “modern bir savunma sanayiinin geliştirilmesi ve Türk Silahlı Kuvvetleri’nin modernizasyonunun sağlanması” amacıyla;
İcra Komitesi’nin aldığı kararları uygulamak,
Proje bazında yıllar itibariyle verilecek olan alımların programlarını sipariş kontratına bağlamak,
Mevcut milli sanayii, savunma sanayii ihtiyaçlarına göre reorganize ve entegre etme, yeni teşebbüsleri teşvik ve bu entegrasyona ve ihtiyaçlara göre yönlendirme, yabancı sermaye ve teknoloji katkısı imkanlarını araştırma, teşebbüsleri yönlendirme, bu konudaki Devlet katılımını planlamak,
Fon kaynaklarını dikkate alarak alım programlarını ve finansman modellerini belirleme,
İhtiyaç duyulan modern silah, araç ve gereçlerin özel veya kamu kuruluşlarında imalatını planlamak,
Gerektiğinde özel, kamu veya karma nitelikli yeni yatırımları dışa açık olmak kaydıyla desteklemek,
Modern silah, araç ve gereçleri araştırma, geliştirme, prototiplerin imalini sağlama, avans verme, uzun vadeli siparişler ve diğer mali ve ekonomik teşvikleri tespit etmek,
İşin özelliğine göre yıllar içinde yapılacak alımın şartlarını, ihtiyaç makamınca belirlenecek şartname ve standartları dikkate alarak teknik ve mali konuları kapsayan kontratları yapmak,
Savunma sanayii ürünleri ihracatı ve off – set ticareti konularını koordine etmek,
Fondan kredi verme veya yurt içinden ve yurt dışından kredi alma ve gerektiğinde yerli ve yabancı sermayeli şirketler kurma ve iştirak etmek,
Üretilen malın kontrat muhteviyatına uyup uymadığını, kalite kontrolleri ile kontrat şartlarının yerine getirilip getirilmediğini takip etmek,
Uygulama aksaklıklarının ilgili kurum ve kuruluşlar nezdinde çözümlenmesini temin etmek,
Cumhurbaşkanı tarafından verilen diğer görevleri yerine getirmek,
“İlgili mevzuat uyarınca savunma sanayi güvenliği faaliyetlerini yürütmekte,
Türk Silahlı Kuvvetleri envanterine giren ikmal maddelerinin kodlandırma faaliyetlerini yürütmekte,
Uluslararası Savunma Sanayii Fuarları (IDEF) dahil yurt içi/yurt dışı fuarlara katılımı planlamakta,
Fuarların kapsamına ilişkin inceleme programları hazırlamakta ve fuarlara katılmakta,
Araştırma-geliştirme ve teknoloji yönetim faaliyetlerini gerçekleştirmekte,
Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacını karşılamak amacıyla sözleşmeye bağlanan; silah, mühimmat, roket, füze, araç, makine ve teçhizata ait teknik süreçleri yönetmekte,
Ürün ve üretim hattı kalifikasyonu yapmakta,
Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacı çerçevesinde tedarik edilecek olan ortak ihtiyaç malzemeleri ile modernizasyon projelerine ait teknik şartname faaliyetlerini yürütmekte,
Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı, Genelkurmay Başkanlığı ve kuvvet komutanlıkları ile bağlı, ilgili kurum ve kuruluşlara ait olan atış alanı, test ekipmanları tahsisi ve personel görevlendirilmesi ile test ve değerlendirme faaliyetlerini yürütmekte,
NATO Standardizasyon Anlaşması (STANAG) ve Müttefik Yayınlar (AP) hakkında görüş oluşturmakta, ilgili koordinatör makama bildirmekte, NATO Ulusal Silahlanma Yöneticileri Konferansı (CNAD) kapsamında Ulusal Silahlanma Direktörlüğü sekretaryasını yapmakta,
Türk Standartları Enstitüsü tarafından hazırlanan standart taslakları hakkında Bakanlık görüşünü oluşturmakta,
On Yıllık Temin ve Tedarik Programını (OYTEP) ilgili birimlerle koordine ederek hazırlamakta
Ve bu kapsamdaki faaliyetleri yürütmektedir. “
3.1.2 Tersaneler Genel Müdürlüğü
“Türk Silahlı Kuvvetlerine ait yüzer/dalar platformların inşası,
Bu unsurlara ait sistemlerin bakım, onarım, imalat, yenileştirme, tadilat, modernizasyon ve bu faaliyetleri icra ederken ihtiyaç duyacağı tedarik faaliyetlerini gerçekleştirmekte,
Tersanelerin kapasitelerinin değerlendirilmesi için yeni iş modelleri geliştirmekte,
Bu maksatla gerekli ticari girişimlerde bulunmakta, imkân ve kabiliyetlerini tanıtıcı faaliyetler gerçekleştirmekte,
Temininde güçlük çekilen malzeme ve hizmetlerin millî imkânlarla üretilmesi için gerekli iyileştirme ve geliştirme faaliyetlerini yürütmekte, bakım, onarım ve yenileştirme süreçlerinde kullanılan malzeme ve hizmetleri üretmekte veya ürettirmektedir.”
3.6 TÜRKİYE BİLİMSEL VE TEKNOLOJİK ARAŞTIRMA KURUMU (TÜBİTAK) (2)
5376 sayılı Kanun içeriğine göre BIT alanında LİDER KURUM statüsünde olup görevleri;
Ülkemizin ve insanlığın güvenlik, sağlık, refah, huzur ve sosyal gelişimi için;
desteklemek,
Olarak tanımlanıyor.
3.6.1 Savunma Sanayi Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü-TÜBİTAK-SAGE; (7)
Enstitü’nün ülküsü, savunma teknolojilerinde Türkiye’yi bağımsız kılmaktır.
Enstitü’nün görevi, savunma sanayiine rekabet gücü ve katma değeri yüksek teknoloji, ürün ve hizmetleri AR-GE yoluyla sağlamaktır.
Enstitü, çalışmalarında Türk Silahlı Kuvvetleri ve ulusal savunma sanayii kuruluşlarının araştırma gereksinimlerini gözetme, TÜBİTAK’a yaraşır bir bilimsel araştırma ortamı yaratma, ulusal kaynakların elden geldiğince kullanılması konusunda yaratıcılığı özendirme ilkelerini göz önünde tutar.
Bu amaç çerçevesinde Enstitü’nün temel görevi, Türk Silahlı Kuvvetleri ve ulusal savunma sanayii kuruluşlarının belirlediği gereksinimleri karşılamak üzere gerektiğinde yurt içi ve dışı kuruluşlar ile iş birliği yaparak araştırma, geliştirme çalışmaları yapmaktır.
TÜBİTAK SAGE araştırma projeleri ile
TÜBİTAK SAGE, Millî Savunma Bakanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri, Savunma Sanayii Başkanlığı ve çeşitli savunma sanayii kuruluşları ile projeler yürütmektedir.
TÜBİTAK SAGE, kurulduğu ilk günden bu yana ağırlıklı olarak güdümlü/güdümsüz mühimmatlar ve füze sistemleri üzerine çalışmış; savunma sanayiine ürün, bilgi, altyapı ve nitelikli insan gücü kazandırmıştır.
3.7 TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİ (TUBA) (3)
“Akademi’nin Görevleri
4 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 567 inci maddesinde yer alan Türkiye Bilimler Akademisi’nin görevleri, 13/11/2021 tarih ve 86 No’lu Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde aşağıdaki şekilde güncellenmiştir:
a) Bilimsel konularda ve bilimsel önceliklerin saptanması amacıyla incelemelerde bulunmak ve danışmanlık yapmak. b) Toplumda bilimsel yaklaşım ve düşüncenin yayılmasını sağlamak, *genç bilim insanlarını teşvik etmek c) Cumhurbaşkanına Türk bilim insanları ve araştırıcılarının toplumsal statüleri, yaşam düzeyleri, gelirleri ve bilimsel faaliyetlerin gereği olan özel kolaylık ve ayrıcalıklara ilişkin mevzuat değişiklikleri önermek. ç) Bilimin öneminin ülke kamuoyunca takdir ve kabulünü sağlamak ve bilim adamlığını özendirmek için ödüller vermek d) Amaçların gerçekleştirilmesi ve görevlerin yerine getirilebilmesi için ülkenin bilim stratejisine yönelik raporlamalar ve bilimsel yayın faaliyetleri gerçekleştirmek, bunları ilgili kurum ve kişilerle paylaşmak” e) Bilim diplomasisi alanında faaliyetler yürütmek ve bu alanın gelişmesine katkı sunmak. f) Bilim tarihi mirasımızın günümüze aktarımı için faaliyetlerde bulunmak.”
3.2 SAVUNMA SANAYİ VE TEKNOLOJİ EĞİTİM MERKEZİ (4)
“Görevi:
Millî Savunma Bakanlığı ve kadro kuruluşunda yer alanlar, kamu kurum/kuruluşları, üniversiteler, TSK’ya hizmette bulunan vakıf ve dernekler ile savunma sanayi firmalarında görevli personelin;
“Savunma Teknolojileri” (ARGE, inovasyon, ileri teknoloji uygulamaları dâhil),
Öncelikle savunma tedariki uygulamalarını kapsayan “Mevzuat Uygulamaları”,
“Kişisel Gelişim ve Yönetim” alanlarındaki eğitim ihtiyaçlarının karşılıklı iş birliği içinde karşılanmasını sağlamaktır.
Katılımcılar, eğitimlerden ücretsiz olarak yararlanmaktadır.
Katılımcılar
Eğitim hizmetlerinden; Millî Savunma Bakanlığı ve kadro kuruluşunda yer alanlar, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı, kamu kurum/kuruluşları, üniversiteler, TSK’ya hizmette bulunan vakıf ve dernekler ile savunma sanayi firmalarında görevli personel yararlanabilir.
Eğiticiler
SATEM’de kadrolu eğitici bulunmamaktadır.
Eğitim faaliyetlerinde;
Millî Savunma Bakanlığı ve kadro kuruluşunda yer alanlar,
Kamu kurum/kuruluşları,
Üniversiteler,
TSK’ya hizmette bulunan vakıf ve dernekler,
Savunma sanayi firmaları,
Eğitim danışmanlık firmaları ile,
İlgili kuruluşlarda görevli, konusunda uzman, deneyimli personelden eğitimci olarak istifade edilir.”
3.4 BARBAROS DENİZ BİLİMLERİ VE MÜHENDİSLİĞİ ENSTİTÜSÜ (5)
“Millî Savunma Bakanlığının ihtiyaç ve gerek görmesi halinde, muvazzaf subaylar ile aynı eğitim ve öğretim düzeyindeki sivil kişilere ilgili bilim dallarında
Lisansüstü/doktora eğitim ve öğretim verilmekte,
Çeşitli konularda verilecek araştırma ve inceleme görevleri yürütülmekte, yenilikleri araştırılmakta ve geliştirilmekte,
Bilimsel faaliyetler (konferans, seminer vb.) düzenlenmektedir. “
“Deniz Teknik Komutanlığının kurulmasıyla Araştırma Merkezi Komutanlığı, Dizayn Proje Ofisi ve Proje Kontrol Ofisi Müdürlükleri aynı çatı altında birleştirilerek Deniz Teknik Komutanlığı teşkilatına dâhil edilmiştir. Bununla birlikte Deniz Teknik Komutanlığı Onarım Destek Komutanlıklarının yönetim kontrolü görevini yürütmüştür. Bu görev 2019 yılından itibaren Deniz Kuvvetleri Teknik Başkanlığı tarafından devralınmıştır. Ayrıca Deniz Teknik Komutanlığı, sivil ve askeri tersanelerde inşa faaliyetleri devam eden/önümüzdeki dönemde Deniz Kuvvetleri Komutanlığı envanterine girecek platformları denize iniş tarihinden itibaren geçici teslimine kadar personeli ile birlikte kuruluşunda bulundurmaktadır. Deniz Teknik Komutanlığı mevcut görevlerinin takip ve koordinesini kuruluşunda bulunan Teknik ve İdari Grup Başkanlıkları vasıtasıyla yürütmektedir.”
3.5.1 Araştırma Merkezi Komutanlığı
“ Ağustos 2017 tarihinde Deniz Teknik Komutanlığı kuruluşuna alınmıştır. Araştırma Merkezi Komutanlığı görevlerini teşkilatında bulunan; ●Modelleme ve Simülasyon ● Elektronik Harp ● Akustik Araştırma Grup Başkanlıkları ile ● Yazılım Geliştirme, Sistem Mühendisliği ve Elektronik Geliştirme Grup Başkanlıklarından oluşan Savaş Sistemleri Başkanlığı vasıtasıyla yürütmektedir. Araştırma Merkezi Komutanlığı; suüstü, sualtı, deniz hava ve kıyı birlikleri için, ● Savaş Yönetim Sistemleri, ● Sensör ve Sensör Kontrol Sistemleri, ● Silah ve Atış Kontrol Sistemleri, ● Keşif, Gözetleme ve Link Sistemleri ana görev alanlarında Deniz Kuvvetleri Komutanlığının uzman kurumudur.”
“Araştırma Merkezi Komutanlığı’nın aktif olarak görev aldığı bazı projeler aşağıda listelenmiştir: ● Gemi Entegre Savaş Yönetim Sistemi (GENESİS SYS) ● Milli Arakatman Yazılımı (GENIEWARE) ● Uzun Ufuk Keşif Gözetleme Sistemi ● Ağ Destekli Veri Entegre Savaş Yönetim Sistemi (ADVENT SYS) ● Preveze Sınıfı Denizaltı Milli Üretim Entegre Denizaltı Savaş Yönetim Sistemi (MÜREN) ● Çok Amaçlı Faz Dizinli Radar (ÇAFRAD) ● ESSM Güdümlü Mermi Atış Kontrol Sistemi ● DERFA – Değiştirilebilir Radyo Frekans Alıcısı ● ATMACA Güdümlü Mermisi ● Dijital Darbe Analizcisi (DDA) Elektronik Destek Sistemi ● MİLGEM Sonar ● AKYA Torpidosu”
3.5.2 Dizayn Proje Ofisi (DPO) Müdürlüğü
“Dizayn Proje Ofisi (DPO) Müdürlüğü, muharip sınıf gemilerin; ● Platform tasarımını, ● Makine sistemleri tasarımını, ● Elektrik sistemleri tasarımını, ● Savaş sistemleri tasarımını, ● Sistem entegrasyon tasarımını, ● Bütünleşik Lojistik Destek (BLD) ve inşa teknik desteğini gerçekleştiren, ● Gemi inşa standartlarını oluşturan, Deniz Kuvvetleri Komutanlığının uzman kurumudur.”
3.5.3 Proje Kontrol Ofisi (PKO) Müdürlüğü
“Proje Kontrol Ofisi (PKO) Müdürlüğü, halen Deniz Teknik komutanlığı bağlısı olarak Deniz Kuvvetleri Komutanlığının sivil tersanelerde inşa edilen/edilmesi planlanan yüzer platformlarının platform sistemleri, savaş sistemleri, kullanıcı ve BLD faaliyetlerinin proje süreçleri kapsamında yerinde takip, kontrol ve koordinesini sağlayan Deniz Kuvvetleri Komutanlığının uzman kurumudur.”
4. ÖZETLE
Yukarıda sunulan bilgiler çerçevesinde kişisel değerlendirmeme göre;
BTI alanında konunun Ülkemizdeki önemini yansıtan şekilde ve bundan önceki yazımda tanımlanan rehber dokümanlar doğrultusunda faaliyet gösteren birçok kurum bulunduğu,
Ancak bunların devlet yapısı içinde dağılmış halde olduğu,
Özellikle yeni teknolojilerin izlenmesi ve yaşama geçirilmesi konusunda kurumsal görevlerde çakışmalar olduğu,
Ana konumuz olan BAHRİYE İÇİN TEKNOLOJİK GELİŞİM faaliyetinin, bağımsız olarak dahi ULUSAL BTI Politikaları ve stratejileri doğrultusunda, yeterli ve tutarlı bir şekilde organize olduğu
Bundan önceki yazılarımda diğer ülkelerin BIT yaklaşımlarını hıyararşik bir yapı içerisinde ele almıştım. Ülkemiz için de aynı yaklaşımla bir değerlendirme yapacağım.
Ancak bu yaklaşım için de gerekli bilgiler benim erişebildiklerimle sınırlı. O nedenle bilgiler güncel durumu tam olarak yansıtmayabilir. Bu noktada eksikler ya da hatalar bakımından izleyenlerin düzeltme ve desteklerine gereksinim olacak.
Buradaki bilgilerin Deniz Kuvetlerine ilişkin çoğu, meslektaş (Bahriye Mühendisi) arkadaşlarımız için yeni değildir. Ancak yazı dizisinin ilkinde açıkladığım gibi amaç ; ULUSAL ve daha ÜST düzey TEKNOLOJİK politika , starateji ve planlar ile Kuvvetin ilişkisi hakkında fikir vermek ve farkındalığa katkıda bulunmak.
Konuyu kapsayan Bu ve izleyecek yazıları bu bakış açısı ile değerlendirmenizi rica ediyorum.
2.REHBER DÖKÜMANLAR
TÜRKİYE BAHRİYESİNİN BIT yol haritasını şekillendiren ya da öyle olduğunu düşündüğüm ulusal dokümanlar ve kapsamlarında bu bağlamdaki bölümler şöyle;
2.1 11.Cİ KALKINMA PLANI (2019 – 2023) (2)
“Kalkınma Planı, diğer politika dokümanları ile stratejik planların hazırlanmasında tüm kurumlara, önceliklerini belirlemede yön verecek bir biçimde hayata geçirilmesini teminen Cumhurbaşkanlığı Programı, orta vadeli programlar (OVP), Cumhurbaşkanlığı yıllık programları, bölgesel gelişme ve sektör stratejileri, kurumsal stratejik planlar Kalkınma Planı esas alınarak hazırlanacaktır.”
“Öncelikli sektörlere ilaveten tarım, turizm ve savunma sanayii kalkınma planında öncelikli gelişme alanları olarak belirlenmiştir.”
Siber Güvenlik ve Mahremiyet
“14. Dijital teknolojilerin yaygınlaşması ve sınır aşan doğası nedeniyle siber tehdit ve suçların çeşitlenerek genişlemesine bağlı olarak, ulusal savunmanın asli unsurlarından biri haline gelen siber güvenlik konusunda ülkeler gerekli teknik altyapıyı, kurumsal kapasiteyi ve beşerî sermayeyi oluşturmak üzere yoğun çaba sarf etmektedir”.
“291.Bu alanlarda atılacak güçlü adımlarla bir taraftan ihracat ölçeğinin büyütülmesi, diğer taraftan da verimlilik artışları yoluyla katma değerin ivmelenmesi öngörülmektedir.”
“Otomotiv sektörü ile elektronik, yazılım, elektrikli makine, ana metal ve savunma gibi diğer sektörlerle iş birliği ve bütünleşme sağlamaya yönelik tedbirlerin alınması kapsamında bilgi paylaşım organizasyonları desteklenecektir. “
“397. Alüminyum sektöründe havacılık, savunma ve otomotiv sanayii gibi sektörler için gerekli olan yüksek alaşımlı, ısıl işlemle mukavemeti artırılmış, katma değeri yüksek ürünlerin yerli olarak üretilebilmesine yönelik Ar-GE ve yatırım faaliyetleri özendirilecektir.”
“2.2.1.3.4. Gemi İnşa Sanayii
Deniz teknolojileri ve gemi yan sanayimizin rekabet gücünün artırılması amacıyla Deniz Teknolojileri ve Sanayisi Teknik Komitesi kurulacak, sektörde yer alan firmalarda Ar-GE ve yenilik kültürü geliştirilerek yüksek katma değerli üretim ve ihracat hedeflerine katkı sağlanacaktır.
Ülkemizde yakın mesafe yolcu ve araç taşımacılığında kullanılan gemilerin çevre ve enerji dostu tam elektrikli gemilere dönüştürülmesine yönelik program başlatılacak ve benzer uygulamaların yaygınlaştırılması desteklenecektir. “
2.2.2.2. Savunma Sanayii
“A. Amaç
419. Silahlı Kuvvetlerimizin ve güvenlik güçlerimizin ihtiyaçlarını, sürekli gelişim anlayışı ile azami ölçüde milli teknolojiler ve yerli imkânlarla karşılamak ve savunma ihracatını artırmak üzere savunma sanayii ekosistemini güçlendirmek ve savunma sanayiinde edinilen becerilerin sivil sektöre yayılımını sağlamak temel amaçtır.
b. Politika ve Tedbirler
420. Milli teknolojiler ve yerli imkânlarla savunma sanayiinde dışa bağımlılığı asgari seviyeye indirecek projeler hayata geçirilecektir.
420.1. Milli teknolojiler ve yerli imkânlarla, ürünlerin teknik özelliklerinin giderek geliştirildiği ileri versiyonları oluşturulacak ve farklı harekât ihtiyaçlarına ve görev alanlarına hitap edebilecek ürün ailesine sahip olma yaklaşımı benimsenecektir.
420.2. Savunma sanayii ürünleri geliştirilirken sistem, alt sistem ve bileşen seviyesinde dışa bağımlılık azami ölçüde azaltılacaktır.
420.3. Savunma sanayiimizin mevcut kabiliyetlerini tüm ülkeyi kapsayacak şekilde belirlemek üzere endüstriyel yetkinlik veri altyapısı geliştirilerek yetenek envanteri oluşturulacaktır.
420.4. Yerlileştirme Yol Haritası belirlenerek uygulanacak ve savunma sanayii yerlilik oranı artırılacaktır.
420.5. Plan döneminde Altay tankı, yerli hava savunma sistemleri, deniz platformları envantere kazandırılacak; envanterdeki İnsansız Hava Aracı (İHA) sayısı artırılacak; İHA motoru prototipinin ve kara araç motorunun teslimi yapılacaktır.
421. Savunma sanayii ekosistemini güçlendirmek ve sürdürülebilirliği sağlamak üzere; nitelikli insan gücü ihtiyacını karşılamak amacıyla eğitim altyapısı güçlendirilecek, başta KOBİ’ler olmak üzere sektör firmalarına destek sağlanacak, ihracatı ve ekosistemdeki iş birliğini artırmaya yönelik tedbirler alınacaktır.
421.1. Teknolojiye olan ilgi ve yatkınlığı artırmak üzere Savunma Sanayii Akademisi aracılığıyla eğitim verilecektir.
421.2. Vizyoner Genç Projesi kapsamında gençlere staj, iş imkânları, teknoloji yarışmaları gibi sektörel bilgiler sunulacaktır.
421.3. Savunma sanayiinin ilişkili olduğu alanlara yönelik mesleki ve teknik okulların ihtiyaç analizleri yapılarak standardize edilecek, ihtiyaç duyulan illerde bu okullardan açılacaktır.
421.4. Endüstriyel Yetkinlik Değerlendirme ve Destekleme Programı (EYDEP) ile firmalara eğitim, danışmanlık ve rehberlik destekleri odaklı mali yardım sağlanacaktır.
421.5. Savunma sanayii sektöründe faaliyet gösteren KOBİ’ler dâhil tüm firmalara yönelik olarak Savunma Sanayii Yatırım ve Geliştirme Faaliyetlerini Destekleme Programı kapsamında finansal destek sağlanacaktır.
421.6. Sektör ihracatının artırılması amacıyla ülke ve proje bazlı ihracat stratejileri belirlenecektir.
421.7. Sektördeki tüm paydaşlar arasındaki iş birliği, koordinasyon ve paylaşımı güçlendirmek üzere her yıl çeşitli etkinlikler (Savunma Sanayii Şurası, ortak akıl çalıştayları, bölgesel sanayi buluşmaları, teknopark buluşmaları, kümelenme buluşmaları ve OSB buluşmaları) düzenlenecektir.
422. Savunma sanayii teknolojilerinde dönüşümün yönetilmesi sağlanacak ve teknolojik olarak birbirini besleyebilecek sektörlerde çoklu kullanım yaygınlaştırılarak milli teknoloji hamlesine hız kazandırılacaktır.
422.1. Savunma sanayiine yönelik kritik teknolojilerde %100 milli savunma sanayii oluşturmak ve geleceğin harp konseptini şekillendirmek vizyonlarına uygun olarak temel ve ileri teknolojiler eksenli projeler ve yatırımlar gerçekleştirilecek ve desteklenecektir.
422.2. Sektörler arası çoklu kullanım olanakları analiz edilerek somut projelere dönüştürülmesine yönelik model geliştirilecektir. “
2.2 KAMU MALİ YÖNETİMİ VE KONTROL KANUNU (1)
Türkiye’nin küresel rekabet gücünü artıracak, ekonomik veteknolojik bağımsızlığını temin edecek kritik teknolojilerde atılım sağlayacak politikalar, “Milli Teknoloji Hamlesi” yaklaşımında yapılandırılmıştır. Bu yaklaşımın ilk başarılı örneği savunma sanayisinde hayata geçirilen teknoloji geliştirme projeleri olmuştur.
Savunma sanayisi projeleri, yerli tedarikçilerin teknoloji üretme kabiliyetini artırmış, maliyetleri azaltmış ve insansız hava aracı, füze, radar sistemi ve uydu gibi ileri teknolojilerde ürün geliştirme kapasitesini ortaya çıkarmıştır.
Savunma sanayisi teknoloji geliştirme projelerinden elde edilen kazanımlar ve kendini geliştiren yerli tedarikçiler diğer sektörlerin çalışmalarına örnek olacaktır. Savunma sanayisinde kritik teknolojilerin yerli üretimi ve yerli ürün kullanımdüzeyinin %20’lerden %68’lere yükselmesinde güçlü ulusal planlama ve koordinasyonun payı yüksektir.
inancın kuvvetlenmesi için, milli ve özgün teknolojik ürünlerin gelişim süreçlerinin toplumla paylaşılması, gençlerin çok erken yaşlarda milli teknoloji geliştirme odaklı projelere, yarışmalara aktif katılım göstermeleri ve toplumun bu sürecin öznesi olması elzemdir.
Bilim, teknoloji ve eğitimin toplumun ana gündem maddeleri arasında yer alması sağlanacaktır.
Önceliklendiren Politikalar
Ekonomik kalkınmanın sürekliliğini sağlayacak bir diğer unsur, enerji ve doğal kaynakların sürdürülebilir kullanımıdır. Türkiye, sanayisi için gereken enerjinin büyük kısmını ithal etmektedir. Diğer taraftan elektrik enerji ihtiyacının yaklaşık yüzde yetmişi fosil yakıtlardan elde edilmektedir. Artan enerji ihtiyacının karşılanması ve dışa bağımlılığın azaltılması için alternatif enerji kaynaklarını geliştirecek, depolayacak ve kullanım yerine aktaracak teknolojilere ihtiyaç vardır.
Bağımsızlık için stratejik değeri, ekonomik etkileri ve sektörlerin ihtiyaçları dikkate alınarak belirlenen aşağıdaki odak teknolojilerde, milli ve özgün ürün/hizmetler geliştirmeye yönelik yol haritaları 2020 yılı içinde hazırlanmış olacaktır.
5G ve ötesi bağlantı teknolojileri
Yapay zekâ ve makine öğrenmesi,
Robotik ve otonomi,
Nesnelerin interneti
Büyük Veri ve Veri Analitiği,
Siber güvenlik,
Blok zincir, dağıtık defter
Eklemeli üretim,
Süper performanslı hesaplama,
İnsansız hava araçları,
Uzay teknolojileri,
Nanoteknoloji,
Biyoteknoloji,
Tarım teknolojileri
Enerji teknolojileri
Örneğin, Savunma Sanayii Başkanlığı İnsansız Hava Araçlarının savunma sanayisinde kullanımına ve geleceğine yönelik Türkiye İnsansız Hava Aracı Sistemleri Yol Haritasını (2011-2030) yayınlamıştır.
Ar-GE insan kaynağı yetkinliğinde tespit edilen eksiklikler, örgün eğitim uygulamaları ile ya da daha hızlı ve etkin sonuç doğuracak eğitim destek programları ile giderilecektir.
Benzer şekilde, altyapı ve organizasyon eksiklikleri de geleneksel destek modellerine ilave olarak geliştirilecek programlarla giderilecektir.
Savunma, havacılık ve uzay teknolojileri çalışmalarını hızlandırmak için özel sektörün yatırım ve etkinliğini artıracak çalışmalar devam edecektir. İnsansız ve otonom sistemler, yapay zekâ uygulamaları, akıllı silah sistemleri gibi konularda ülkemizi dünyada daha ileri noktaya taşıyacak stratejiler ve yol haritaları hazırlanacaktır.
Yarı iletken teknolojilerinin üretimi için kurulan kamu girişimi, farklı üretim teknolojileri ile kritik ve stratejik işlemci çiplerinin tasarlanmasını ve üretimini yapacaktır. Tasarım için ayrıca “Bilgisayar İşlemci Çip Tasarım Merkezleri” kurulacaktır.
Savunma sanayisi için alüminyum, nitelikli çelik ve zırh çeliği gibi stratejik malzemelerin planlaması yapılacaktır.
Stratejimizin içinde yer alan her bir unsur için ilgili bakanlıklar ile birlikte sanayi, akademi, STK’lar başta olmak üzere tüm paydaşlarımızla birlikte daha detaylı, şeffaf, veriye dayalı, hedeflere ulaşma oranlarının takip edilebilir olduğu eylem planları hazırlanmaya başlanmıştır.
Milli Teknoloji Hamlesi Bileşenleri” bölümünde yer alan her bir başlık için farklı ihtiyaçlara sahip paydaşlarımızla saha çalışmaları yapılarak detaylı eylem planlarıoluşturulacaktır. Küresel gelişmeleri takip eden, ülkemizin potansiyeline yön verecek paydaş temsilcilerinden yönlendirme grupları oluşturulacak, eylemlerin gerçekleşmesi birlikte takip edilecek, karşımıza çıkacak sorunlar birlikte çözülecektir.”
2.3 BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE İLETİŞİM KURUMU STRATEJİK PLAN – 2019 – 2023 (6)
“Millî güvenlik, kamu düzeni veya kamu hizmetinin gereği gibi yürütülmesi amacıyla mevzuatın öngördüğü tedbirleri almak,
Ulusal siber güvenliğe yönelik faaliyetler kapsamında siber saldırılara karşı korunma ile bu saldırılara karşı caydırıcılık sağlamak için gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak ve bu konuda gerekli yaptırımları uygulamak,
Kara, hava, deniz ve uzaydan sonra siber alanın 5. operasyonel alan olarak kabul edilmesi ve dolayısıyla savaşların siber alan üzerinden gerçekleşmesi öngörüldüğünden gerekli tedbirlerin alınması ve hazırlıkların yapılması,
Yurtiçi ve yurtdışından uzman akademisyenlerin katılımıyla
Ülkemizde kullanılacak tüm uydu haberleşme sistemleri için ulusal güvenlik, kontrol ve destek mekanizması oluşturulması”.
2.4 TUBİTAK STRATEJİK PLANI 2019 – 2023 (4)
AMAÇLAR
“Amaç 1 Ülkemizin hedefleri doğrultusunda hedef ve çıktı odaklı yaklaşımlar benimseyerek Ar-GE ve Yenilik projelerini desteklemek
Amaç 2 Bilim Teknoloji ve Yenilik (BTY) ekosistemindeki çıktı odaklı iş birliklerini etkinleştirmek
Amaç 3 Öncül araştırmaları desteklemek
Amaç 4 Nitelikli insan kaynağının yetişmesini sağlamak
Amaç 5 Teknoloji tabanlı girişim şirketlerini ve ticarileştirme ara yüzlerini etkinleştirmek
Amaç 6 Üniversite ve Sanayi kuruluşlarının Ar-GE ve yenilik kapasitesini geliştirmek
Amaç 7 Ar-GE ve yenilik alanında odaklı uluslararası iş birliklerinin geliştirilmesini sağlamak ve ülkemizin AB Çerçeve Programlarına nitelikli projeler yoluyla katılımını arttırmak
Amaç 8 Toplumda bilim ve teknoloji farkındalığını arttırmak
Amaç 9 Milli stratejik ve kritik alanlarda Ar-GE yapmak, teknoloji/ürün geliştirmek, test/analiz ve ölçüm hizmetleri vermek, özgün çözümler ortaya koymak
Amaç 10 TÜBİTAK birimlerinin faaliyetlerinin etkin, hızlı, güvenilir ve şeffaf bir şekilde işleyişini sağlamak üzere kurumsal yönetişim, bilişim ve iletişim kapasitesini geliştirmek”
HEDEFLER
Hedef 1.1 Ülkemizin hedefleri doğrultusunda öncelikli teknoloji alanlarını belirlemek ve bu alanlardaki projeleri çıktı odaklı olarak desteklemek
Hedef 2.1 Orta yüksek ve özellikle yüksek teknoloji yerli ürünlerin, özel sektör ve üniversitelerin iş birliğiyle oluşturulacak ve çıktılarının teknoloji hazırlık düzeyleri odaklı izlenebileceği teknoloji platformları aracılığıyla geliştirilmesini sağlamak
Hedef 3.1 Temel ve uygulamalı alanlarda ülkemizin liderliğini sağlayacak çığır açan yeni sektörler ve yetkinliklerin yaratılmasına yönelik, yüksek riskli ve katma değer açısından yüksek etki yaratması muhtemel öncül araştırma projelerini desteklemek
Deneyimleme yöntemleriyle farklı yaş gruplarından öğrencilerin yetkinliklerinin geliştirilmesini sağlamak
Hedef 5.1 Teknoloji tabanlı erken aşama girişimlere yatırım yapacak fonlar vasıtasıyla ülkemizin girişim sermayesi ekosisteminin geliştirilmesine katkı sağlamak
Hedef 5.2 Girişimcilerin, teknoloji ve yenilik odaklı iş fikirlerini katma değeri ve nitelikli istihdam yaratma potansiyeli yüksek teşebbüslere dönüştürebilmeleri için; uluslararası rekabet gücü olan, yenilikçi, teknoloji düzeyi yüksek ürün ve hizmetleri geliştirebilen başlangıç firmalarının oluşturulmasını sağlamak
Hedef 5.3 Üniversitelerde üretilen bilgi ve teknolojinin, uygulamaya dönüştürülerek ticarileştirilmesi, üniversite ve sanayi arasında bilgi ve teknoloji aktarımı ve somut çıktıların geliştirilmesi süreçlerinde ara yüz görevi üstlenmesi amaçlarıyla Teknoloji Transfer Ofislerini performans odaklı desteklemek
Hedef 6.2 Üniversite ve Sanayi kuruluşlarının Ar-GE ve yenilik kapasitesini geliştirmeye yönelik destek vermek
Hedef 7.1 Küresel lider ülkelerle hedef odaklı, gelişmekte olan ülkelerle diplomasi veya kalkınma temelli ve sanayinin teknolojik Ar-GE ihtiyaçlarına yönelik ikili ve çoklu iş birliklerini etkinleştirmek
Hedef 7.2 Ülkemizin Avrupa Birliği Araştırma ve İnovasyon Çerçeve Programlarına nitelikli projeler yoluyla katılımını artırmak
Hedef 9.2 SAVUNMA, UZAY VE HAVACILIK ALANINDA ÜLKEMİZİN İHTİYAÇ DUYDUĞU REKABET GÜCÜ VE KATMA DEĞERİ YÜKSEK TEKNOLOJİ, ÜRÜN VE HİZMETLERİ GELİŞTİRMEK
Hedef 9.3 Yapay zekâ, büyük veri, bulut bilişim, dijital dönüşüm, haberleşme, nesnelerin interneti, multimedya işleme ve iletimi, yazılım alanlarında ülkemizin ihtiyaçlarına yönelik yenilikçi ve milli çözümler üretmek
Hedef 9.5 Enerji ve ulaştırma alanlarında yerli ve milli teknoloji/ürünler geliştirmek
Hedef 9.11 Temel bilim alanlarında ülkemize uluslararası düzeyde rekabet gücü kazandıracak Ar-GE ve yenilik faaliyetleri yürütmek, bu faaliyetleri desteklemek, araştırmacı insan gücünün nitelik ve niceliğinin artmasına katkı sağlamak
2.5 MİLLİ SAVUNMA BAKANLIĞI
Yaptığım araştırmada Teknolojik çalışmaları yönlendirecek bir dokümana rastlayamadım. Savunma konularının özelliği bakımından gerekli dokümanın bulunduğu ve fakat AÇIK OLMADIĞI düşüncesindeyim. Bu konuda bilgisi olan arkadaşların açıklamalarına gereksinim bulunuyor.
“Sürekli gelişim” ve “bütünsel bakış” anlayışının hâkim olduğu 2019-2023 Stratejik Planı, beş stratejik amaç üzerine inşa edilmiştir:
Yerli imkân ve milli teknolojilerle harekât ve yetenek odaklı tedarik
Finansal ve beşerî kaynakların etkin yönetimi
Savunma sanayii teknolojilerinde dönüşümün yönetilmesi
Sektörel yetkinliklerin artırılması ve sürdürülebilirliğin sağlanması
Savunma sanayii ekosisteminde iş birliğini güçlendirmek ve ilgili tüm sektörlerin kalkınmasına öncülük etmek
STRATEJİK AMAÇLAR
A1- Yerli İmkân ve Milli Teknolojilerle Harekât ve Yetenek Odaklı Tedarik
A2- Finansal ve Beşerî Kaynakların Etkin Yönetimi
A3- Savunma Sanayii Teknolojilerinde Dönüşümün Yönetilmesi
A4- Sektörel Yetkinliklerin Artırılması ve Sürdürülebilirliğin Sağlanması
A5- Savunma Sanayii Ekosisteminde İşbirliğini Güçlendirmek ve İlgili Tüm Sektörlerin
Kalkınmasına Öncülük Etmek
STRATEJİK HEDEFLER
H1.1- Savunma ve güvenlik güçlerimizi mevcut ve geleceğin muharebe sahasına en iyi şekilde hazırlayacak yeni bir tedarik modeli oluşturmak
H1.2- Program Yönetimi anlayışını tedarik sürecine hâkim kılmak
H1.3- Savunma sanayiindeki milli kabiliyetlerimizi sürekli gelişim sürecine tabi tutarak, dışa bağımlılığı sistematik olarak en aza indirmek
H2.1- Savunma ve güvenlik ihtiyaçlarının karşılanmasında finansal kaynak yönetimini etkinleştirmek
H2.2- Savunma ve güvenlik ekosistemi için gerekli nitelikli insan kaynağı kapasitesini artırmak
H3.1- Teknoloji kazanımı çalışmalarını bütüncül bir yaklaşımla planlamak, takip etmek ve desteklemek
H3.2- Savunma ve güvenlik güçlerimizi sürpriz etkisi yaratacak kabiliyetleri haiz kılacak geleceğin teknolojilerine yatırım yapmak
H3.3- Tasarım ve geliştirme faaliyetlerini destekleyen test ve sertifikasyon kabiliyetlerini haiz olmak
H4.1- Savunma konusundaki uluslararası iş birliklerini güçlendirerek savunma sanayii ihracatını artırmak
H4.2- Savunma sanayiinde sürdürülebilirliği sağlayacak destek mekanizmaları geliştirmek
H5.1- Paydaşlar arasındaki etkileşimi artırarak savunma sanayii ekosistemindeki bütünlük anlayışını güçlendirmek
H5.2- Ürünlerin sektörler arası çoklu kullanımı konusunda bütünsel bir kalkınma ve değer ağı platformu görevi üstlenmek
Göstergeye İlişkin Açıklama: Savunma sanayii ekosisteminde yer alan tüm paydaşların katkıları ile oluşturulan Teknoloji Bazlı Ar-GE Yol Haritası iki amaca hizmet edecektir. Bunlardan ilki, KRİTİK TEKNOLOJİLERDE %100 MİLLİ SAVUNMA SANAYİİ VİZYONU olup, bu kapsamda Milli Kritik Teknolojilerin belirlenerek önceliklendirilmesiyle başlatılacak temel teknoloji projeleri yer alacaktır. Bir diğeri ise, geleceğin harp konseptini şekillendirme vizyonu olup, ülkemizi öncü yapacak ileri teknoloji projelerinden oluşacaktır.”
2.7 SSM- ULUSLARARASI İŞ BİRLİĞİ VE İHRACAT STRATEJİK PLANI (2017-2021) (7)
“Stratejik Hedef 2: Uluslararası iş birliğinde bütünleşik yaklaşımla stratejik bakış açısı oluşturmak
Uluslararası iş birliği dış politikadan firmaların yeteneklerine, küresel ekonomiden ihraç kısıtlarına çok sayıda değişkenin belirleyici olduğu bir alandır. İkili ve çok taraflı iş birliği faaliyetlerine yön verecek küresel stratejiler belirlenirken ilgili tüm değişkenlerin dikkate alınması önem taşımaktadır. Ayrıca iş birliğinin sadece ihtiyacın doğrudan satış yoluyla karşılanması değil, tarafların kazan-kazan yaklaşımıyla ortak geliştirme, ortak üretim, teknoloji transferi, ortak şirket kurma, 3. ülkelere satış gibi yöntemleri de değerlendirilmesi
Stratejik Hedef 5: NATO-CNAD Fa- Bütüncül bir yaklaşımla NATO bünyesinde faaliyetlerin Uluslararası İş birliği ve silahlanma iş birliğinin Sanayileşme Faaliyetlerine Katkısını Artırmak
NATO’da daha etkin temsil ve tanıtım,
SSM proje gruplarının çalışma gruplarına daha etkin katılımı
SSM proje birimlerinin NATO’da edinilen bilgilerden daha etkin bir şekilde faydalanabilmesi,
Firmaların takip ettiği fırsatlarda firmalarla Türk Delegasyonu arasında koordinasyonun artırılması, Türk savunma sanayinin NATO’da daha etkin görev alması hedeflenmektedir.”
MSB da olduğu gibi, yaptığım araştırmada kuvvetin kendine özgü stratejik ya da teknolojik faaliyetleri yönlendiren bir referans dokümana rastlayamadım. Savunma konularının özelliği bakımından gerekli dokümanın bulunduğu ve fakat AÇIK OLMADIĞI düşüncesindeyim. Bu konuda bilgisi olan arkadaşların açıklamalarına gereksinim bulunuyor.
Komutanlığın kendi web sitesinde modernizasyon ve teknoloji alanına ilişkin öngörüleri ve ilkeleri şöyle ifade ediliyor;
“İLKE VE ÖNCELİKLER
Bu nedenle üç tarafı denizlerle çevrili vatanımızın uzak denizlerden ana karamıza olan görevini etkinlikle yapabilecek, ulusal ve uluslararası sularda hak ve menfaatlerimizi koruyup kollayabilecek nitelik, nicelik ve yetenekte bir donanmaya sahip olunması kaçınılmaz bir ihtiyaç, hatta zarurettir. Sonuç olarak, güçlü ve sürdürülebilir bir donanma için milli ve yerli teknoloji ürünü gemi, silah ve sistemlere sahip olunması milli bir hedef ve önceliktir. Deniz Kuvvetlerimizin ihtiyaçlarının güvenli, maliyet etkin ve istikrarlı biçimde karşılanması,
Yüksek teknolojiye sahip harp silah ve araçlarının yurt içinde milli imkanlarla üretilmesi,
Gerekli teknolojik altyapının oluşturularak üretim tesislerinin kurulması ve
Milli savunma sanayinin teşvik edilmesi ve desteklenmesi hayati önemi haizdir.
Türk Deniz Kuvvetleri yerli ve milli sistemlere sahip olmanın her daim öncülüğünü yapmıştır. Özellikle milli savaş gemisi tasarımı ve komuta kontrol sistemleri gibi alanlarda devletimizin diğer ilgili kurum ve kuruluşlarına örnek olmuştur. Türkiye kendi savaş gemisini ve içindeki sistem ve cihazlarını kendi öz kaynakları ve yetişmiş insan gücü ile yapmakta, bilgi ve teknoloji birikimi oluşturmakta ve bu kazanımlarını her geçen gün geliştirmektedir. Bu hedef doğrultusunda Deniz Kuvvetlerimiz tarafından, ilgili platformların prototiplerinin askeri tersanelerde inşası ve savaş yönetim sistemi gibi özellikli sistemlerin askeri araştırma merkezlerinde üretilmesi sağlanmış, müteakiben kazanılan bu yetenekler milli savunma sanayisine aktarılmıştır.
Mavi Vatanımızda ve faaliyet gösterdiğimiz açık denizlerde ortaya çıkabilecek harekât ihtiyaçları; süstü harbi, denizaltı harbi, denizaltı savunma harbi, hava savunma harbi, elektronik harp, kara hedeflerine stratejik taarruz, keşif, gözetleme, komuta-kontrol, muhabere ve istihbarat görev fonksiyonlarını yerine getirebilecek modern platformlara, sistem ve cihazlara sahip olunmasını dikte etmektedir.
Bu nedenle Deniz Kuvvetlerimizin modernizasyon projeleri, harekât ihtiyaçlarının bugün ve gelecekte karşılanabilmesine olanak sağlayacak kaynak ile dengelenmiş kuvvet yapısını teşkil edecek şekilde hazırlanmaktadır.”
2.9 ÖZETLE
Rehber dokümanlar içerikleri incelendiğinde;
Bilim Teknoloji ve İnovasyon (BTI) alanında ülkemizin dünya üzerindeki çağdaş gelişimleri yakından izlemekte olduğu,
Bu konuda yapılacak faaliyeti yönlendirecek Politika, Strateji ve Plan dokümanlarının bulunduğu,
Bu dokümanların devlet örgüt yapısına paralel şekilde hiyerarşik ve uyumlu içeriklere sahip olduğu,
Bahriyemizin bu alanda benimsediği ilkelerin daha üst düzey rehber dokümanlarla tutarlı olduğu ve öngörülen hedefleri yansıttığı
Bir önceki yazımdaYunan bahriyesinin BTI (bilim – teknoloji – inovasyon) konusunu nasıl yönettiğine dair temelleri oluşturan dokümanlar ve örgütlenmesi hakkında bilgiler aktarmıştım Bu yazıda güncel BTI PROJELERI üzerine özet bilgiler sunacağım
4. PROJELER
4.1 2007-2008 küresel ekonomik krizi tüm uluslar gibi Yunan ekonomisini de olumsuz etkiliyor. krizle baş edebilmek için hükümet silahlı kuvvetler harcamalarında %30 azaltma yapıyor, hatta yaklaşık 10 yıllık bir süre için yeni silah sistemleri alımını durduruyor, modernizasyon projelerini askıya alıyor.(9) 4.2 Böyle uzun bir duraksama döneminden sonra 2020 yılından itibaren tekrar silahlı kuvvetlerini güçlendirecek projelere önem veriyor ve savunma bütçesini yükseltiyor. Bir taraftan yerel savunma sanayi şirketlerini desteklemeye başlıyor diğer bir taraftan da Avrupa Birliği savunma ortak projelerine katılım için girişimlerde bulunuyor( EU Üyesi olduğunu hatırlayalım).
4.3 Avrupa savunma sektörü devlerine karşı rekabet halinde olmasına rağmen, Yunan savunma şirketleri (çoğunluğu özel sektöre ait) AB’nin PESCO ( Permanent Structured Cooperation ) kapsamında yer alan programların yaklaşık üçte birine katılım sağlayabiliyor(2).
4.4 Avrupa Savunma Sanayii Geliştirme Programı (EDIDP) (European Defense Industrial Development Program kapsamındaki 16 projenin beşine ve diğer AB ülkelerinden 180’den fazla katılımcıya katılacaklar (6).
European defence industrial development programme (EDIDP) [Policy Podcast]
Bu projeler şunlardır:
• LOTUS (düşük görüşlü bir drone)
• DECISMAR (yükseltilmiş bir deniz gözetim sistemi)
• ESC2 (geliştirilmiş bir komuta ve kontrol sistemi)
• PANDORA (gelişmiş siber savunma)
• SMOTANET (yeni nesil dahili iletişim)
4.5 Ortak projelere katılımla Yunanistan silahlı kuvvetlerine ve ekonomisine katkılar sağlarken dolaylı olarak silah sistemleri know how ‘da geliştirmiş oluyor Bu şekilde güçlendirilmiş olan özel sektör firmaları şunlardır;
INTRACOM SAVUNMA ELEKTRONİĞİ,
EODH,
THEON SENSÖRLERİ
SKYTALİS
Bu firmalar 255 milyon Euro’yu (330 milyon $) aşan yeni anlaşmalar imzalamış haldeler.
IMAGE – HNA
5. HELLENIC NAVAL ACADEMY – HNA (Deniz Harb Okulumuz karşıtı (5)
HELENIC NAVAL ACADEMY
5.1 Şu anda Akademi, ulusal olarak finanse edilen aşağıdaki araştırma projelerini uygulamaktadır:
• RADAR: EPAnEK 2014-2020 / Araştırma – Yaratma – Yenilikçilik Eylemi tarafından finanse edilen “Heterojen 3B entegrasyon, yeni nesil akıllı güç RF T/R modülleri için yıkıcı nanoteknolojiler kullanır”. Proje 2019 yılında başladı ve HNA Elektronik Laboratuvarı tarafından işletiliyor.
Site: https://radar-project.iesl.forth.gr/
• NAVMAT: Hellenic Research and Innovation Fund tarafından finanse edilen “Deniz malzemeleri arızaları için bilgi tabanlı sistem”. Proje 2020’de başladı ve Mekanik ve Malzeme Bölümü tarafından yürütülüyor.
Site: https://www.navmat.gr/
• PICTUM: EPAnEK 2014-2020 / Research – Create – Innovate Action tarafından finanse edilen “Tamamen özelleştirilebilir termal görüntüleme simülasyon yazılımı”. Proje 2021 yılında başladı ve Mekanik ve Malzeme Bölümü tarafından işletiliyor.
Site: https://pictum.gr/
• DIGITSENSE: EPAnEK 2014-2020 / Araştırma – Yaratma – Yenilik Eylemi tarafından finanse edilen “Digital Twin of Ship Energy Systems”. Proje 2021’de başladı ve Gemi İnşaatı ve Deniz Mühendisliği Bölümü tarafından yürütülüyor.
Site: http://www.digitsense.eu/
• LIFEVISIONS: LIFE programı tarafından finanse edilen “sağlıklı çevre ve enerji tasarrufu için yenilikçi fotokatalitik boyalar”. Proje 2020’de başladı ve Mekanik ve Malzeme Bölümü tarafından yürütülüyor.
Site: https://lifevisions.gr/
5.2 HNA ayrıca, aşağıdaki AB tarafından finanse edilen projelere katkıda bulunmak üzere Savunma Bakanlığı tarafından atanmıştır:
• SOLOMON: AB Savunmasında Piyasa Güçlerinin Strateji Odaklı Analizi, ADR-STF-2018, (Stratejik Teknoloji Öngörüsü), Mekanik ve Malzeme Bölümü.
Site: http://www.solomon-padr.eu/
• DAHİL: “Radyolojik ve Nükleer Acil Durumlar için Yenilikçi Küme”, HORIZON 2020 Güvenlik, Fizik Bölümü.
Site: https://clude-cluster.eu/
• RESILOC: “Yerel Toplulukları Yenileyerek Esnek Avrupa ve Toplumlar”, HORIZON 2020 Güvenlik, Matematik Bölümü.
Site: https://www.resilocproject.eu/
• ARESIBO: “Sınır güvenliği için Artırılmış Gerçeklik Zenginleştirilmiş Durum farkındalığı”, HORIZON 2020 Güvenlik, Elektronik ve Telekom Bölümü.
6.1 Donanmasını modernize etmek ve yaşlanan firkateyn ve destroyerlerini devre dışı bırakabilmek üzere Yunanistan son yıllarda yeni gemiler için küresel piyasada teklifler almakta idi.
Değerlendirmeler sonucunda FRANSIZ BELHARRA sınıfı firkateynlerinin FDI versiyonunun tedarikine karar verilmiş ve NAVAL GROUP FİRMASI (FRANSA) ile antlaşma imzalanmış durumda.
Aslında Yunanistan Bahriyesinin Fransa ile iş birliği yeni değil. Daha önce de ortak projeleri bulunuyor.
FDI, Fransız tasarımı 4.500 ton deplasmana sahip ve 122m uzunluğunda.
6.2 Fransa ayrıca Amiral Ronarc’h sınıfı olarak bilinen 5 DYY firkateyni işletecek. 2025’te aktif göreve girişle birlikte sınıfın ilki 2023’te teslim edilecek.
Naval Group, gemilerin 30 yıllık ömürleri boyunca kullanılabilir olmasını sağlamak için Yunan Donanması ve endüstrisi ile uzmanlık ve bilgiyi paylaşacak.
6.3 Firma temsilcisi Alain Guillou nun söylemine göre;
“Yunan endüstrisi ile uzun vadeli bir ortaklık kurmak ve geniş bir teknoloji transferi yoluyla firkateyn programının başarısını ve Helen egemenliğini garanti etmek istiyoruz. Yerel sanayi, firkateynlerin tüm yaşam döngüsünü desteklemek için gereken bilgi birikimine hâkim olacak.”
Devam eden destek, gemi verilerinin bütünlüğünü sağlama ve doğrulama yeteneğine sahip bir DİJİTAL DESTEK MERKEZİNİN oluşturulmasına dayanacaktır. Naval Group’un i-bakım, yapay zekâ ve büyük veri açısından birleşik yetenekleri, daha iyi bir operasyonel kullanılabilirlik ve daha düşük bakım maliyeti sağlayacaktır. Naval Group, Hellenic ortaklarıyla birlikte, Hellenic Navy’nin hem mürettebatının hem de bakım ekiplerinin en iyi SİMÜLASYON TEKNOLOJİLERİYLE eğitimini destekleyecek.
VIDEO
Grup, Belharra sınıfı firkateynlerin gelecekteki standartları için tasarım ve geliştirme çalışmalarından sorumlu bir MÜHENDİSLİK MERKEZİ oluşturmayı planlıyor ve Yunanistan’ı deniz savaşı inovasyonu için bir Avrupa mükemmellik merkezi haline getiriyor.
Naval Group, YUNAN ŞİRKETLERİ, ÜNİVERSİTELER VE ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ ile eklemeli imalat (3 d yazıcı) veya insansız hava araçları gibi en son teknolojilerde ortak Ar-GE projeleri geliştirmeye büyük ilgi duymaktadır. Naval Group, Helenik geleceğin deniz savaşı yeteneklerini inşa etmek için bir teknolojik ve araştırma projeleri ağı geliştirmeyi amaçlamaktadır.”
6.4 Naval Group, bu amaçlara yönelik olarak NTUA, Patras Üniversitesi ve Girit Üniversitesi ile ortaklıklara imza atmış durumda.
7. BTI dizim, bir diğer komşu (ya da rakip?) ülke olan MISIR BAHRİYESİ ile,
DEVAM EDECEK….
KAYNAKÇA:
1. GENERAL SECRETARIAT FOR RESEARCH AND TECHNOLOGY (GREECE)
1.1 Önceki yazımda ,bir üst örgüt olarak NATO nun Bilim Teknoloji ve İnovasyon (BTI) faaliyetlerine nasıl odaklandığını özetledim.
BIT faaliyeti ve yapısı, bir piramit olarak düşünülebilir Piramitin en üst noktasında en üst düzey örgütler ya da karar alıcılar, politika yapıcılar, en altta da bunların sahada geliştirici ve uygulayıcıları yani, bizim ele aldığımız alanda ulusların silahlı Kuvvetleri, tabii bunun bir parçası olarak ULUSAL BAHRİYELER yer alır.
1.2 Şimdi piramitin katmanlarından bir altına, ulus düzeyine inelim ve bir örnekleme yapalım
Onun için İngiltere’nin uygun bir seçenek olduğunu düşünüyorum,
NEDEN?
İngiltere’nin tarih içinde bir deniz İmparatorluğu oluşu ve denizcilikte Fransa ile birlikte önemli değişiklikler gerçekleştirdiği açık. Halen de ABD’nin ardından Bahriye konusunda önemli teknolojik çalışmalar yapmakta.
Osmanlı İmparatorluğu döneminde, özellikle 18 yüzyılda, daha sonra Cumhuriyet döneminde 1940’lı yıllarda denizcilik alanında yakın teknik iş birliğimiz bulunuyor.
Ancak. Bu seçimde İngiltere ya da İngiliz bahriyesine bir öykünme söz konusu değil elbette. Tarihimizde aksi örnek çok. Sadece objektif olarak değerlendirmeye çalıştım.
2.1 BTI nun yukarıda değindiğim piramitsel omurgasını yine yukarıdan aşağı geliştirilen politika, strateji, yol haritaları ve projeler oluşturmakta.
Şimdi İngiltere’nin durumunu bu omurga üzerinden ortaya çıkarmaya çalışacağım.
Omurgayı oluşturan dokümanların sadece BTI na ilişkin maddelerini ve öngörülerini aktarıyorum.
2.2 Önemle dikkatinizi çekmeyi istediğim şey;
Bu sınırlı aktarmalar silsilesinde, en tepede öngörülen hedefin alt kademelere doğru nasıl yorumlandığı ve detaylandırılmış olduğu.
Bu yazıda henüz bazı genel öngörüler dışında bahriye düzeyine inmiş olmayacağız.
2.3 Şimdi İngiltere’nin DEVLET ÖRGÜTÜNDE ( savunma sektörü) BTI yapısına bakmaya başlayabiliriz. Yazıda her bir doküman başlığı konunun aşağı doğru inen merdivenin bir basamağını simgeliyor. Dokümanların detayına KAYNAKÇA bölümüne verdiğim linklerden ulaşabilirsiniz.
“Demokratik kurumlarımızı ve ekonomimizi devlet tehditlerinden, teröristlerden ve organize suç gruplarından korurken, ulusal refahımızı ve stratejik avantajımızı artırmak için bilim ve teknolojideki yenilikleri kucaklayarak daha rekabetçi bir dünya için daha donanımlı olacağız.”
“Başbakan’ın 2030’daki Birleşik Krallık vizyonu, daha güçlü, daha güvenli, müreffeh ve dirençli, daha rekabetçi bir çağ için daha donanımlı, küresel bir perspektife sahip sorun çözücü ve yükü paylaşan bir ulus olarak görüyor.”
“Kraliyet Donanması yeni gemilere ve füzelere, RAF’ın yeni savaşçılarına ve sensörlerine sahip olacak ve Kara Kuvvetleri daha fazla konuşlandırılacak ve daha iyi korunacak.”.
“MOD, silahlı kuvvetlerin ileri teknolojilerle tehdide uyum sağlayabilmesi için önümüzdeki dört yıl boyunca 6,6 milyar sterlinden fazla araştırma, geliştirme ve deneye öncelik verecek. Gelecekteki muharebe kazanma yeteneklerimize yapılan bu yatırımlar, 2020 Bilim ve Teknoloji Stratejisi ve yeni bir Savunma ve Güvenlik Sanayi Stratejisi tarafından yönlendirilecektir. Birlikte, yetenek geliştirme ve tedarikimizin ortaklıklarını, esnekliğini ve hızını oluşturacaklar. Bu da yalnızca bir bilim gücü olarak stratejik avantajımızı sürdürmekle kalmayacak, aynı zamanda Birleşik Krallık ‘ta yeniliği harekete geçirecek, ekonomiyi canlandıracak ve yüksek vasıflı işler yaratacaktır.”
“Entegre Gözden Geçirme, Hükümetin, 2030 yılına kadar ulusal güvenliği ve uluslararası ortamı şekillendirecek ana eğilimlere ilişkin mevcut değerlendirmesini ortaya koymaktadır.”
“Bilim ve teknoloji yoluyla stratejik avantajı sürdürmek – ki bunu destekleyeceğiz: Ulusal Siber Güç aracılığıyla Birleşik Krallık siber gücüne katkımız; Kısmen Savunma Bilimi ve Teknoloji Stratejisi 2020 tarafından yönlendirilen önümüzdeki dört yıl içinde Araştırma ve Geliştirmeye (Ar-Ge) en az 6,6 milyar sterlinlik yatırım;…..”
“Yeteneklerimizi uyarlama hızımızı artırarak ve yeni ve gelişen teknolojiden yararlanarak operasyonel avantajımızı sürdüreceğiz. Bunu Ar-Ge harcamalarını artırarak, deneylere daha fazla odaklanarak ve satın alma süreçlerimizi hızlandırarak sağlayacağız”.
“Yeni nesil yeteneklere (yönlendirilmiş enerji silahları ve kaynayan insansız hava araçları dahil), daha yeni uzay ve siber uzay alanlarına ve teknolojik avantajımızı rakiplerimize göre genişletmemizi sağlayacak modern platformlara ve silah sistemlerine yatırım yapacağız”
“….Kraliyet Donanması, kritik ulusal altyapımızı korumak, deniz ticaretini korumak ve su altı avantajımızı sürdürmek için çok önemli olmaya devam ettiği için sualtı yeteneklerine yatırım yapmaya devam edecektir. Bu, Fransa ile ortaklaşa daha güvenli, daha hızlı ve otomatik bir Mayın Avlama Yeteneği (MHC) sağlamayı içerecektir. Kraliyet Donanması, bu yeni yetenekler hizmete girdikçe Mayın Karşı Tedbir Gemilerini emekliye ayıracak.
“Kraliyet Donanması, filonun sürdürülebilirliğini, ölümcüllüğünü ve kullanılabilirliğini iyileştirmeye ve daha modern, yüksek teknolojili ve otomatik bir Donanma sunmaya yatırım yapacak. …Tip 31 ve Tip 32 firkateynlerini hizmete sunacağız, bu yeni gemiler sadece mevcut platformların yerine geçmeyecek, öncekilere göre daha esnek olacak.”
2.7 THE INTEGRATED REVIEW 2021
1. Bilim ve teknoloji yoluyla stratejik avantajı sürdürmek, Birleşik Krallık’ı küresel bir BT ve sorumlu siber güç olarak sağlam bir şekilde kurmak için ulusal güvenliğin ve uluslararası politikanın ayrılmaz bir unsuru olarak dahil etmek. Bu, ekonomik, politik ve güvenlik avantajları elde etmek için gerekli olacaktır.
“…Bu geleceği elde etmek için mevcut ve gelecekteki teknolojik manzarayı anlama şeklimizi kökten geliştirmeliyiz. Gelişmekte olan teknolojileri belirleyip silahlı kuvvetlerimiz için sonraki nesil yeteneklere entegre ettiğimizden ve ihtiyaç duyduğumuz yetenek sonuçlarını sağladığımızdan emin olmak için bu kavrayışı politika sonuçlarıyla birleştirmeliyiz. Çabalarımızı, gelişmekte olan teknolojilerin Birleşik Krallık’a gelecekte belirleyici bir avantaj sağlayabileceği Savunmanın en önemli ve kalıcı yetenek zorluklarına odaklayacağız. Bunu, gelecek vaat eden belirli teknolojileri beslemek için bir teknoloji baskısı ile dengeleyeceğiz.
Gelecekte avantaj sağlamak için, tüm Kuvvet Geliştirme sürecimizde doğru kararları almak için teknolojik fırsatlar, yeni ve gelişen tehditler ve savaş ortamındaki değişiklikler konusundaki anlayışımızı kullanmamız gerekecek. S&T fırsatlarının konsept, yetenek ve savaş geliştirme konusunda bilgi vermesini sağlayacağız.”
2.9 DEFENCE TECHNOLOGY FRAMEWORK – UK
“…Bu Çerçevenin ilk bölümü, içerdiği teknolojileri, bunların Savunma bağlamındaki potansiyel etkilerini ve geliştirme ve satın alma konusundaki genel yaklaşımımızı açıklayan her bir teknoloji ailesine genel bir bakış sunar.
Yedi teknoloji ailesi şunlardır:
• Gelişmiş malzemeler.
• Yapay Zekâ, Makine Öğrenimi ve Veri Bilimi (ör.
Yazılım).
• Otonom sistemler ve Robotik.
• Güç, enerji depolama, dönüştürme ve iletim.
• Sensörler.
• Gelişmiş elektronik ve bilgi işlem (yani donanım).
• Efektör teknolojiler”
Bundan sonraki yazımda, BIT e İNGİLİZ BAHRİYESİNİN yaklaşımına bakacağız…
2.1 İngiliz ve Rus subayların Komutasındaki Baltık denizinden inen bir Rus filosu Çeşme Körfezi’nin girişine gelir. Körfez içerisinde Osmanlı donanması Demirli haldedir.
Rus filosunun körfeze gönderdiği 3 adet Ateş gemisinden bir tanesi Osmanlı donanmasının merkezine girerek Osmanlı donanmasının peş peşe alev alıp yüzen bir enkaza dönüşmesine neden olur.
2.2 Olaydan 3 yıl sonra 1784 yılında bir Fransız uzman, Kaptan BONNEVAL İstanbul’a gelir ve Osmanlı donanması hakkında hükümetine bir rapor verir (2).
O rapordan bazı bölümler;
“…Osmanlı donanmasını oluşturan gemilerin kaptanlarına gelince, bunların hiçbirisi seyrüsefer manevra ve harp taktiği hakkında en ilkel bilgiye sahip bulunmuyor… …Kılavuzları Rum’dur… Bu nedenle karayı gözden kaybedince yollarını tayin etmek için pusula ile hiçbir iş göremezler… …Osmanlılar gemilerin inşa ve donatılmasında biraz ilerlemiş görünüyorlarsa da bu ilerlemelerini ellerine geçirdikleri bir Fransız gemisi ile bir İngiliz firkateynine borçlu oldukları muhakkaktır …Gemilerin korunmaları için gösterilen ihmal son dereceyi bulmuştur.”
Raporu daha kapsamlı görmek isteyenler için (1)
İfade edilenler üçüncü bir tarafın acı veren gözlemleri olsa da çok dikkat çekici zaafları göstermektedir.
2.3 Bir diğer bilgiye de dikkatinizi çekmek isterim; Rus donanmasına TEKNİK EĞİTİM için ilk okul School of Navigation and Mathematical Sciencesadı ile 1701 yılında Moskova da kurulmuştur sonra Saint Petersburg’a taşınarak deniz akademisinin temelini oluşturmuştur (3).
2.4 ÇEŞME hezimetinden kurtulanlardan bir tanesi Cezayirli Hasan Kaptan’dır. Hasan kaptan bir süre sonra kendi oluşturduğu bir filo ile Rus donanmasının bir bölümünü LİMNİ adasında etkisiz hale getirir ve adanın kurtulmasını sağlar. Böylece kısmen ÇEŞME kaybının intikamı alınmış olur. Bu sefer sonrasında Cezayirli Hasan kaptan, Padişah tarafından KAPTANI DERYALIK ‘a getirilecektir.
CEZAYİRLİ HASAN PAŞA
2.5 Ruslarla olan Ege deniz savaşlarını bizzat yaşayan ve Çeşme faciasına tanık olan Paşa donanmada gördüğü büyük bilgi ve deneyim eksikliklerini gidermek üzere 1773’te bir okul kurar. Okul öncelikle mevcut bahriyelilerin eksiklerini giderecektir. Bu okul 1786’da MÜHENDİSHANE İ BAHRİ HÜMAYUN adını alarak bu kez genç subay namzetleri ile eğitime başlar.(4)
Bu büyük komutanın eğitim meşalesini yaktığı okulun bugünlere uzanmış BAHRİYE MÜHENDİSLERİ olarak görev yaptık ve yapmaktayız.
2.6 Bahriye Mühendisleri şimdilerde gerek Deniz Kuvvetlerimizin kendi Tersanelerinde gerekse Özel tersanelerde çağdaş teknikleri kullanarak Donanmamıza modern savaş gemileri üretimine öncülük etmekteler.
Bahriye mühendislerinin ana görevleri kendilerine tanımlanan çerçevede güncel bilgi ve teknolojileri hayata geçirmektir.
2.7 Ancak günlük rutin çalışmaların dışına çıkıp resme daha panoramik bakıldığında, bu çabaların daha büyük bir yapının temel taşları olduğu görülecektir;
ULUSLARARASI VE ULUSAL DÜZEYDE BİLİM VE TEKNOLOJİ YAPISI…
Devletlerin ve toplumların gelişmesi ve refah düzeyinin armasında bilim ve teknolojinin çok önemli rolü bulunmaktadır. Etkilediği önemli bir diğer alan ise denizlere sınırı olan ülkelerin ÇIKARLARININ GÖZETİLMESİDİR. Deniz Kuvvetleri’nin bu bağlamda ayrı bir yeri bulunduğu gibi deniz gücünün öngörülen görevlerini yerine getirebilmesinde ve Çağdaş kalabilmesinde Bilim, Teknoloji ve inovasyonun yeri yaşamsal değerde.
2.8 Bu nedenle,
Görevdeki veya emekli olup bir şekilde kariyerlerini deniz kuvvetleri ile bağlantılı olarak sürdürmekte olan bahriye mühendislerinin,
Dünya bahriyelerinin bilimsel ve teknolojik gelişmeleri nasıl izledikleri,
Ne gibi hedeflere yöneldikleri ve bu amaçla
Kendilerini nasıl örgütledikleri
hakkında bilgi ve fikir sahibi olmalarının yararlı hatta gerekli olduğu inancındayım.
Böylece,
Mühendislik kariyerleri ve konseptleri için daha holistik bir görüş ve perspektife sahip olacakları gibi,
Yapmakta oldukları görevleri daha etkin şekilde karşılayabileceklerini,
Kariyer planlarını da daha rasyonel yapabileceklerini
Düşünüyorum.
Bu amaçla bir meslektaş olarak katkı sunabilmek üzere konuyu bir yazı dizisi ile sizlerle paylaşmak istiyorum.
