ARTTIRILMIŞ GERÇEKLİK (Augmented reality )TEKNOLOJİSİ- 3 TERSANEDE KULLANIMI

Daha önceki ilk yazımda , AR TEKNOLOJİSİ nin genel nitelikleri ve kullanım alanlarını , ikinci yazımda ise ekipmanlar ile kullanılan teknolojileri özetle aktarmaya çalıştım. Bu bölümde ise kullanılan yazılımlar, Askeri tersanelerde kullanım alanları ve uygulama fizibilitesini özetleyeceğim.

6. YAZILIMLAR

6.1 Bugün piyasada mobil telefonlarda yer alan oyunlardan Endüstriyel tesislerde kullanılmakta olan büyük ölçekli AR sistemlerinin çalışmasını sağlayacak şekilde geniş spektrumda yazılımlar geliştirilmiştir. Örneğin, Google (ARCOR) ve Apple (ARKIT & VUFORIA) firmaları mobil cihazlarda kullanılabilecek yazılımlar için geliştirme kitleri (software development Kits) üretmektedir

6.2 Piyasadaki yazılımların bir gurubu hakkında detay bilgileri burada görebilirsiniz.

7. ALT YAPI

Bu konuyu esas ilgi alanımız olan Tersaneler açısından ele alır isek;

7.1 AR Ekipmanını değişik yerlerde kullanabilmek için Tersane boyunca bir WIFI Ağı gerekli olacaktır. Halen kullanımda olan IEEE802.11standartında WIFI yeterli olacaktır. Tersanenin değişik yerlerinde ve İnşa halindeki geminin içerisinde kullanılan elektrik ekipmanı nedeniyle bu Ağ sistemine enterferans olabilir bu etken dikkate alınmalı ve önlem geliştirilmelidir.

7.2 AR Ekipmanın kullanımı için yararlanacağı veriler Tersane Veri server i ya da Bulut depolaması üzerinde yer almalıdır. Ancak ekipman gerçek zamanlı çalışacağı için verilerin çok süratli transferi gerekir O zaman olabildiğince bu verilerin yerel olarak ekipman üzerindeki hafızada olması tercih edilmelidir.

7.3 Özellikle video uygulamalarını geciktirmeden yansıtabilmek için bölgesel olarak yüksek kapasiteli bilgisayarların gücünden yararlanılabilir. Bunlar Tersane boyunca bir nodül ağı yaratarak birbirleri ile ilişkilendirilebilir. Gerektiğinde bu ağ Bulut sistemiyle ayrıca bağlanabilir

7.4 Dikkate alınması gerekli bir diğer konu ağ güvenliğidir. Bu konu ayrıca ele alınarak Tersanenin zaten bulunan önlemlerine ek olarak IT bölümü ve bir uzmanca değerlendirilmelidir.

8. TERSANEYE ÖZGÜ KULLANIM

8.1 Yukarıda belirtilen sisteme ilişkin tüm yararlar Bahriye tersanelerinde kullanım alanı bulur Özellikle montaj ve kalite kontrol işlerinde. KALİTE GÜVENCE konusu ileride daha detaylı bir şekilde ele alınacaktır

8.2.Atölyelerdeki ürünün/parçanın hangi aşama ve nerelerde bulunduğunun 2 boyutlu düzlemde belirlenmesi

Ekipman ve ürünlerin üzerinde sensörler ve etiketler bulunursa bunların atölyeler içerisindeki konumları, AR ekipmanı ya da tabletler üzerinde kolaylıkla izlenebilir.

8.3.Ambarların yönetilmesi.

Ambarlarda bulunan malzemenin etiketli olması sayesinde kolaylıkla yerleştirilmesi yerinin belirlenebilmesi ve yerinden alınabilmesi mümkün olur Böylece hem insan hatalarının yok edilmesi hem de büyük zaman kazancı sağlanabilir.

8.4. Arttırılmış iletişim.

AR cihazlar bunları kullanan operatörler kontrolörler ve enspektörler arasında daha etkili ve süratli iletişim oluşur.

8.5 Sorunların daha etkili çözümü

AR ekipmanı yerinde ve gerçek zamanlı olarak aktarılacak veriler ile sorunların daha kolay, az zamanda ve ekonomik çözümlenmesine katkı sağlar

8.6 Erişilemeyen bölümlerde montajların izlenebilmesi

Çalışanların fiziksel olarak erişemediği / giremediği ya da tehlike potansiyeli taşıyan yerlerde montajların yaratabileceği güçlükleri AR ekipmanı ile daha önceden izleyip önlem alabilme mümkün olur.

8.7 AR Teknolojisi, küresel olarak gerek sivil gerekse askeri tersanelerde artık kullanılmaya başlanmıştır. Bu tersaneler teknolojinin yukarda belirtilen yararlarını kullanarak pazarda kendilerini daha avantajı konuma yükseltmekteler.

Örnek olarak HYUNDAI, DAMEN, NEWPORTNEWS, Tersanelerine bakılabilir. NEWPORTNEWS Tersanesinin bu konuda aşağıdaki brifi uygulamaya nasıl geçildiği hakkında bir fikir verecektir.

9. AR TEKNOLOJİSİ NERELERDE BENİMSENEBİLİR?

Bir işletmenin AR TEKNOLOJİSİNİ kullanmaya kara vermeden   önce aşağıdaki suallere cevaplarını net olarak oluşturması gereklidir.

9.1 Teknoloji firmanın üretiminde ne farklar yaratabilir.?

Örneğin müşterilere daha fazla bilgi verebilme, ürünlerin kullanım kapasiteleri ve işlevlerini arttırabilme, Destek hizmetlerini daha verimli hale getirme.

9.2 En çok maliyet düşümü hangi alanda sağlanabilir?

9.2.1Firmanın faaliyet konusuna bağlı olarak; tasarımda mı, montajda mı, eğitimde mi, servis hizmetlerinde mi? vb.

9.2.2 AR Teknolojisini firma kendi bünyesinde mi yerleştirmeli yoksa dış kaynaklardan mı (outsourcing) yararlanmalı.

9.2.3 İş Yönergesi nitelikli uygulamalar için firmanın önceden 3D içerik yaratacak kabiliyeti olmalı. Yerleşim simülasyonu gibi daha basit uygulamalarda ise kullanıcılar için sadece bir yazılım geliştirip bunların tablet ya da telefona yüklenmesiyle AR AR yararlanılabilir.

9.3 Firma dijital içerikleri nasıl organize edecektir?

AR İle tamir işlemlerinde hassas ve ileri derecede detaylı dijital görüntülere ihtiyaç olacaktır. Bu nedenle firmada CAD modellemesi veya 3D tarama yapılabilmelidir.

9.4 Gerekli olan donanım (Hardware) neler?

Basit işlemler için, AR uygulamalarının yüklendiği akıllı telefonlar yeterli olabilmektedir. Orta ölçekli teknoloji firmalarında ise tabletler kullanılmaktadır. Otomobil ve uçak üretimi yapan yüksek teknolojili firmalarda ise daha yüksek maliyetli başlık üstü ekipmanlar kullanmaktadır Bunların maliyetleri düştükçe kullanan firmalarda artacaktır

ARTTIRILMIŞ GERÇEKLİK TEKNOLOJİSİ – 2

Bundan bir önceki yazımda artırılmış gerçekliğin KULLANIM ALANLARI na değinmiştim. Bu yazıda ise artırılmış gerçeklik sisteminin hangi teknolojiler üzerinde yükseldiği ve ekipmanlarını göreceğiz

3. TEKNOLOJİLER

3.1 AR konseptinin ve oluşumunun başlangıcı 1990 yılların başlarına gider İlk olarak silahlı kuvvetlerde kullanılmaya başlanmak la birlikte daha sonraları eğlence ve oyun sektörlerinde ticari kullanıma geçmiştir. Daha sonraları ise eğitim, iletişim, sağlık sektörlerinde de kullanım başlamıştır. 

3.2 AR Sistemleri aslında 1960 yılından bu yana geliştirilen diğer bazı teknolojilerin üzerine kurulmuştur.  Bunlar ;

İmaj kayıt,

Yapay Zekâ,

Bilgi teknolojileri,

Katı durum fiziği,

Nörobiyoloji

Alanlarıdır.

3.3 AR Sistemi üç temel unsuru içermektedir;

Sinyal işleme, İzleme, Gerçek ve sanal dünyaların kombinasyonu. 

 Gerçek ve sanal nesnelerin üç boyutlu olarak kaydedilmesi ;

Sanal gerçeklikte (Virtual Reality- VR) kullanıcının algısı tamamen görsel bilgiye dayanırken AR de bu bilgiye bilgisayar aracılığıyla ek bilgiler katılarak gerçeklik daha zenginleştirilir. Böylece, örneğin gerçek ortam içerisine sanal nesneler yerleştirilebilir.

 3.4 Sanal gerçeklik teknolojisinde kişinin gerçek dünya ortamı tümüyle sanal başka bir ortam ile değiştirilir. AR teknolojisinde ise sanal bilgiler ekipmanlar aracılığıyla gerçek ortamı içerisine gömülü (immersive) bir şekilde yansıtılır.

3.5 İzleme teknolojisi (Tracking)

Gerçek bir objeden gelen görüntü akışı incelenerek objelerin tanımlanması yapılır ve böylece sanal objeler hassas şekilde onların üzerine yansıtılır.

Bu şekilde, örneğin gerçek ortam içerisine sanal nesneler / objeler / ürünler yerleştirilerek bunların ortam içerisindeki durum değerlendirilmesi yapılabilir. 

3.6 AR Teknolojisinde iki farklı yöntem kullanılır; MARKERLİ ya da MARKERSİZ.

Markerler ortam içerisinde AR algoritmalarının konum saptamasına yardımcı olmak üzere yerleştirilen etiketlerdir. 

Markersiz izlemede ortam içindeki objelerde belirli geometriye sahip noktalar referans alınır. Mobil cihazların içerisindeki sensörlerle örneğin ev içi gerçek duvarların kesişme noktası gibi noktalar referans olarak algılanır.

3.7 Konu üzerinde çalışan Siemens firması, deneyimlerden fark edilen zorlukları giderebilmek üzere yeni bir teknoloji geliştirmiştir. PointAR Olarak adlandırdıkları bu teknolojide bilgisayar vizyonu algoritmaları ile lazer kuleleri ve sensör verileri birleştirilmektedir. 

Buna benzer yazılım firmalarının çoğunluğu sahip olduğu ürünü ömür boyu yönetim PLM sistemiyle Entegre edilebilmektedir.

https://www.youtube.com/watch?v=E0QLVj9FJ0Ahttp://

4. DONANIM 

AR sisteminin Temel donanım bileşenleri şunlardan oluşmaktadır.

 4.1 Bilgiişlem / bilgisayar,

Bilgisayarlar artırılmış gerçeklik sisteminin çekirdek unsurlarıdır. Sanal gerçeklik bilgisayarların işlemleri ile oluşturulur ve grafik görüntüler haline gelir. Bilgisayarların işlem süratleri arttıkça artırılmış gerçeklik ekipmanlarının verimlilik ve etkisi de artacaktır 

Bilgisayar, ortamın taranması ve sensörlerden alacağı veri girdileri ile imaj ya da videoları oluşturur ve bunları gözlemcinin alıcısına iletir. 

4.2 Görüntü yansıtıcılar

Optik projeksiyon sistemleri, monitörler, El içerisinde kullanılabilecek büyüklükteki ekranlar. 

4.3 Başlık üzeri ekranlar

(HDM- Head mounted Display

 Başlık üzeri ekranlar (HMD) Kullanan operatörlerin ekranda izleme yaparken bir yandan da kendi işlemlerini ellerini serbestçe kullanarak yapabilmelerini sağlar

 Bunların maliyetleri 500 ile 4900 dolar arası değişmektedir.

 Çalışma seansı süreleri yaklaşık 4 saat

 Sensörlerle algılayabildiği parametreler: yükseklik – nem – ışık yoğunluğu – basınç – infrared- GPS- Pusla 

Harici hafıza imkânı- Bluetooth 

4.4 Başlık Şeklinde ekranlar (HUD- Head up Display). Özellikle pilotlar kullanmaktadır. Bu ekranlar ile pilot gösterge tabloları parametrelerini direk başlık üzerinde görmektedir.

Kontak Lensleri henüz geliştirme aşamasındadır 

Uzaysal artırılmış gerçeklik (Special Augmented Reality-SAR)

Bu cihazlarda sanal bilgi gerçek objenin üzerine dijital projektörler ile yansıtılır Böylece ara kullanıcılar için ekranlara gerek kalmamaktadır 

4.5 Sensörler      

 İvme ölçer, GPS, pusula

4.6 Girdi cihazları

Ses tanıyıcı sistemler-   Hareketi tanıyıcı sistemler 

Ekipmana ait bazı örnekleri burada bulabilirsiniz.

5. AR Cihazlarından beklenebilecek işlevsel özellikler

5.1 Gün boyu taşınacaklarından olabildiğince hafif olmaları

5.2 Yatay görüş açısı minimum 30 derece olmalı

5.3 Video bazlı görünüm yerine Optik veya retinal  görünüm vermeleri

5.4 Sesli komuta imkânı olması 

AR TEKNOLOJİSİNDE YAZILIMLARIN ÖZELLİKLERİ NELER ?

NASIL BİR ALT YAPI GEREKİYOR ?

HER İŞLETMEYE UYGUN MU ?

Bu suallerin karşılıkları gelecek yazımda olacak…