30/12/2022 - BAHRİYEDE TEKNOLOJİ

1.GİRİŞ:

Rusya- Ukrayna savaşının yerel bir savaş gibi gözükmekle birlikte, özellikle pandemi sonrası, küresel boyutta çok önemli gelişmelere yol açtığını görüyoruz.

Bunlar içinde en kritik ve önemli olanı enerji sektörü. Pandemi süreci içeresinde zaten bozulan enerji denge ve pazar sorunları savaşla birlikte daha da artmış durumda.

Bu yazı dizimde;

RUSYANIN küresel ve Avrupa denklemleri içindeki konumu
Enerji krizinin NATO nun güvenliği ve görevleri bakımından etkileri
Ülkemizin enerji güvenliği bakımından ne şekilde etkilendiği
Sonuçta..esas bizi ilgilendirdiği şekli ile Ülkemiz Silahlı Kuvvetleri (DZKK) bakımından nelerin dikkate alınma gereği olduğu

Üzerine özet bir değerlendirme bulacaksınız.

2. GENEL DURUM:

2.1 ENERJİ konusunun küresel boyutta önemi hakkında fikir vermek üzere bazı bilgileri bu yazımda sizlere sunmuştum.

2.2 Rusya’nın Ukrayna’yı işgal girişimi politik ve askeri görünümde olmakla birlikte enerji sektöründe de gerek küresel olarak gerek Avrupa bazında (ülkemiz dahil) çok önemli değişimlere yol açacaktır.

2.3 Gerek iklim değişikliklerinin zorladığı enerji dönüşümü gerekse jeopolitik dengeler, enerji alanını hükümetleri en kritik uğraşı konularından birisi haline getirmiştir. Dünya Nüfusunun günde yaklaşık 250 000 artması ve refahın yaygınlaşmasıyla enerji talebi önümüzdeki yıllarda giderek artacaktır.

2.4 Enerji fiyatları, COVID 19 Pandemisi sonrası oluşan küresel enflasyon içinde en önemli paya sahip.

Halen enerji fiyatları savaş öncesi seviyelerinden yüksek seyretmekte. Özellikle fosil yakıtları fiyatları yüksek değişkenlik gösteriyor. COVİD Pandemi döneminde talep üretimin düşmesi ile birlikte azalmıştı. Ancak savaş, fosil yakıt ve doğalgaz arzlarını önemli derecede düşürdü. Bu durumda ancak yüksek fiyatları ödeyebilecek ülkeler enerji güvenliğini sağlayabilecekken, yeterli ödeme gücüne sahip olmayan ülkelerin yüksek karbon emisyonlu yakıtlara yönelmesine sebep olacak. Böylece Paris Antlaşması ile öngörülen bir buçuk derecelik küresel sıcaklık yükselme sınırının korunması tehlikeye girecektir.

2.5 Soruna çözüm getirebilmek amacıyla, kısa vadede alınabilecek en etkili önlem enerji verimliliğini arttırmak ve enerji talebini düşürmek, orta ve uzun vadede ise ülkelerin sürdürülebilir büyüme ve Paris Antlaşması ile uyum sağlayabilmesi için enerji politika ve yatırımlarını bir denge içerisinde tutmaları. Bu noktada yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelme kritik bir zorunluluk oluyor.

3. KÜRESEL ENERJI PAZARI IÇINDE RUSYANIN KONUMU

3.1 2021 yılı içerisinde Rusya dünyaya 4.7 bbd (milyar varil / gün) ham Petrol ihraç ederken, bunun 1.6bbd si ÇİN e, 2.4bbd si Avrupa ülkelerine gönderildi. Ayrıca Doğu Sibirya pasifik boru hattı üzerinden diğer Asya ülkelerine petrol gönderilmekte. Boru hatlarının yanısıra Karadeniz’deki Novorossky limanını da kapsayan limanlar üzerinden tankerle de ham petrol gönderilmekte. Ayrıca ürettikleri dizel yakıtının yarıdan fazlası başta Avrupa pazarlara olmak üzere ihraç edilmekte ayrıca vakum gaz yakıt ve ağır yakıt ihraç ediyor

3.2 Rusya dünyanın ikinci büyük doğalgaz üreticisi ve en yüksek doğalgaz rezervlerine sahip. 2021 yılı içinde yaklaşık 210 bcm (milyar metreküp) doğalgazı boru hatlarıyla ihraç etti. Gaz Avrupa’ya Kuzey Akım, Mavi Akım ve Türk Akım boru hatları üzerinden gönderiliyor. Bu hatlarla Avrupa’nın doğalgaz tüketiminin yaklaşık %45’i karşılanmakta. Almanya, Türkiye ve İtalya, Rusya doğalgazının en büyük ithalatçıları.

3.3 3000 kilometrelik ayrı bir boru hattı ile ÇİNE direkt doğalgaz gönderilebilmekte. 2021 yılında RUSYA 40 bcm LNG ihraç etti. Yakın zamanlarda ise doğal gaz üretiminin %80’ i ve ham petrol üretiminin %20’si Kutup bölgelerindeki tesislerinden sağlanmaya başlandı.

3.4 Rusya bu ürünlerin dışında dünyaya,

GAZYAĞI, NAFTA, LPG, JET YAKITI ihraç etmekte.

4. AVRUPA ENERJİ PAZARI İÇİNDE RUSYANIN KONUMU

4.1 AB Ülkelerinin enerji bağımlılıkları üzerinde ilişik tablo genel bir fikir verecektir.

4.2 AB, doğalgaz tüketiminin %90’ını ithal ediyor; Rusya, bloğun doğal gaz ithalatının %41 ini ve ithal edilen petrolün yüzde %26,9’unu (tüketimin %25’i) sağlıyor.). Kömürün %46,7’si (tüketimin %20’si) keza Rusya’dan. Bununla beraber Birleşik Krallık, gaz tüketiminin yalnızca %4’ü ve Rusya’dan ithal edilen petrol tüketiminin %8’i ile Rusya’nın enerji ihracatından nispeten bağımsız.

4.3 Avrupa Birliği ülkelerinin Rusya’dan enerji ithalatı toplam ithalatının %62 sini kapsamakta. Örneğin Almanya’nın doğalgaz gereksinimin yarısından fazlası Rusya’dan karşılanmakta. Savaş öncesine göre bakıldığında petrol fiyatları %60, doğalgaz fiyatları ise %400 civarında artmış durumda. Avrupa’nın günlük doğalgaz ihtiyacının 150 bcm i Rusya dan gelmekte. Yukarıda Md.2.2 de belirtildiği gibi doğalgaz BORU hatları ile getiriliyor.

4.4 2014 yılında Kırım’ı işgalinden sonra enerji güvenliği bakımından AB’nde Rusya’nın durumu kritik önem kazandı. O tarihten bu yana Avrupa ülkeleri doğalgaz ve Petrolde Rusya’ya bağımlılığı azaltmak üzere alternatif arayışlar içine girdiler.

4.5 AB Savaşın neden olduğu enerji krizinin olumsuz etkilerini kısa ve uzun vadede azaltabilmek için bir önlem paketi geliştirdi.

REPowerEU plan; adı verilen bu paketin içerdiği önlemler aşağıdaki gibi ifade edilmiş;

“Rus olmayan tedarikçilerden daha yüksek Sıvılaştırılmış Doğal Gaz (LNG) ve boru hattı ithalatı yoluyla gaz tedarikinin çeşitlendirilmesi,
Daha büyük hacimlerde biyometan ve yenilenebilir hidrojen üretimi ve ithalatı,
Enerji verimliliğini geliştirerek, yenilenebilir kaynakları ve elektrifikasyonu artırarak evlerimizde, binalarımızda, endüstrimizde ve elektrik sistemimizde fosil yakıtların kullanımını daha hızlı azaltmak
Altyapı darboğazlarını ele almak.”

Bu önlemlere doğalgaz ithalatında 155bcm kadar düşme sağlanabileceği bekleniyor.

DEVAM EDECEK…