1.KRONOLOJİK GELİŞİM
1.1 Mısır tarihsel olarak dünyanın ve Ortadoğu’nun en önemli ve KADİM medeniyet ülkelerinden birisidir
Bununla birlikte güncel DONANMASININ KURULUŞU 1967 yılını buluyor.
İkinci Dünya Savaşı sonrası soğuk savaş dönemine bakarsak ulusal BIT ve özellikle savunma alanında yeterlik bakımından zayıf kaldığını ve bu nedenle dışa bağımlılık gösterdiğini anlıyoruz.
1.2 Zayıflığı saptayan Mısır hükümetlerinin BIT konusunda yol alabilmek üzere değişik, hatta karşıt ülkelerle iş birliklerine gittiğini görürüz. Zaman içerisinde bu ülkeler arasında bile keskin dönüşler yapılmakta.
1.3 Kronolojik bir bakışla Savunma sektörünün gelişimi şöyle; (1)
1950 ve 60’larda Sovyetler Birliği’nden teknik ve Mali destek alınması ve askeri fabrikalar kurulumu,
1967 ve1973 İsrail savaşlarında iş birliği ve endüstrinin duraksamaya girmesi,
1980 ler. Bu kez silah sanayinin batılı ülkeler desteğiyle tekrar canlandırılması
1.4 1990 lar. Neo-liberal modelin doğuşu sonucu konjonktürel koşullar, sermaye eksikliği, teknoloji transferi ve pazar sınırlamaları etkisiyle kamu silah fabrikalarının üretimlerinin tekrar durgunluğa girmesi Amerika Birleşik Devletleri ile reform çalışmalarına girişilmesi
Bu duraksamanın endüstriyi çökertmesini önleyebilmek üzere kamu fabrikaların ticari ve sivil amaçlı üretimlere dönüştürülmesi. Ancak yönetim yoğunlukla emekli generaller idaresinde yine hükümet desteği ile kamu malı olarak devam ettiriliyor. Yani bu bir saf özelleştirme süreci değildi.
1.5 Yeni ürün örneklerine bakmak istersek;
Vagonlar, çelik ve çimento üretimi, sivil gemiler, ziraat makineleri, mutfak malzemeleri mobilya, spor malzemeleri vs. vs.
Ancak, acele dönüşüm süreci, gözle görülür bir kurumsal planlama eksikliğinden zarar görüyor, bu nedenle çeşitli birlikler, aynı yerel pazar üzerinde birbirleriyle rekabet etme olasılığını dikkate almadan, aynı malların üretimini çoğaltıyorlar.
1.6 2000 li yıllarda yine sivil amaçlı üretimlerde teknoloji geliştirmek üzere Amerika’nın yanı sıra Almanya Çin Fransa Japonya ve diğer bazı ülkelerde iş birliklerine girişiliyor
1.7 Güncel durum; 2014 ten sonra Devlet Başkanı Abdel Fattah Al-Sisi yönetiminde endüstride tekrar silahlanma sektörüne önemli bir dönüş başlatılıyor. Bu dönüşte
- Doğu Akdeniz’de yeni doğal gaz rezervlerinin keşfi,
- Böylece gelişen yeni jeopolitik resim ve
- Mısırın kendi rezervlerinin korunması
- Mısır, İsrail, Kıbrıs ve Yunanistan’ı Akdeniz üzerinden birbirine bağlayan kıtalar arası elektrik ağının korunması
Ana etkenler.
1.3 Son dönemin detaylı bir değerlendirmesini ORTA DOĞU STRATEJİK ARAŞTIRMALAR MERKEZİ (ORSAM) da yayımlanan ve Göktuğ Sönmez
Gökhan Batu ve Zeynep Duran tarafından derlenen makalede bulabilirsiniz. (2)
1.4 Ayrıca Mısır donanması gemilerinin ayrıntılı özelliklerini ve Deniz Kuvvetlerinin genel değerlendirmesini meslektaşımız Haluk Mustafa Baybaş ın MARINEDEALS DERGİSİNDE yer alan makalesinde görebileceksiniz (3).
2. BTI İÇİN TEMEL REFERANSLARI
Yaptığım araştırmada, Ulusal ve silahlı kuvvetler düzeyinde bakıldığında, Mısır’ın BTI alanında faaliyetlerini yönlendirecek dokümanlar bulunmakla birlikte bahriye özelinde bu tip dokümanlara rastlayamadım. Bu nedenle bilgi aktarımını erişilebilen dokümanlar çerçevesinde yapacağım.
2.1 NATIONAL SUSTAINABLE DEVELOPMENT STRATEGY (EGYPT VISION 2030), (NSDS)
Uluslararası bir kuruluş olan birleşmiş Milletler ‘de BIT konusunun nasıl ele alındığını bu yazımda açıklamıştım.
Birleşmiş Milletler 2035 yılını Hedef alarak özellikle gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde sürdürülebilir Kalkınma için bir yol haritası hazırlamıştır.
Mısır Devleti bu yol haritasında belirlenen ilkeleri de dikkate alan kendine özgü Mısır Vizyon 2030 Ulusal Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisini oluşturmuştur. (4)
2.2 NATIONAL STRATEGY FOR SCIENCE TECHNOLOGY AND INNOVATION (NSSTI)
Üstte belirtilen Vizyon 2030 Ulusal Sürdürülebilir Kalkınma Stratejisini çerçevesinde BTI yi yönlendirmek üzere bu strateji oluşturulmuş.
“Misyonu
“Ulusal ekonominin büyüme hızını artırmak ve sürdürülebilir kalkınma türünü elde etmek için bilim, teknoloji ve yenilikçilik için teşvik edici bir ortam yaratmak, bilgiyi verimli ve etkili bir şekilde üretip pazarlayabilen ve mükemmelliğe dayalı bilimsel rekabet ortamı yaratan bir ortam yaratmak. Toplumu ve insan refahını daha üst seviyelere çıkarmak”
NSSTI’nin hedefleri:
“Bilgi odaklı, yenilik yapabilen ve uluslararası bir duruşa sahip, ulusal ekonomiyi sürekli ilerlemeye yönlendiren etkin bir bilimsel ve teknolojik temel geliştirmek;
Sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak,
Bilgi üretimini artırmak,
Kaliteyi iyileştirmek ve toplumsal zorlukları ele almak ve
Ulusal sanayinin rekabet gücünü artırmak “
“Kapsamlı bir toplumsal gelişmenin temeli olan bilimsel araştırmalarda mükemmelliği ve buluşu destekleyen yenilikçi bir ortam hazırlamak ve uluslararası bir öncülüğe ulaşan yeni bir bilgi üretmek,” (5)
2.3 Mısır Donanmasının yenilenme süreci
Üç paralel kanaldan yürütülmekte:
- Ekipmanın güncellenmesi ve uluslararası teknolojinin yerel deniz kuvvetleri bağlantılı fabrikalara aktarmak;
- Personel becerilerini sürekli, yerel ve uluslararası eğitim ve öğretime tabi tutarak yükseltmek
- Akdeniz ve Kızıldeniz kıyılarındaki kritik jeopolitik noktalara dev deniz üsleri inşa etmek.
Bu Üsler;
Kızıldeniz’in güneyindeki Ras Banas deniz üssü,
Süveyş Kanalı’nın kuzeydoğusundaki merkezi Port Said deniz üssü Akdeniz’in Marsa Matrouh kentindeki ünlü Mohamed Naguib askeri üssü.
Mohamed Naibi askeri üssüne sadece 70 kilometre uzaklıkta bulunan “Üçüncü Temmuz” deniz üssünün, Mısır’ın Libya ile siyasi ve askeri iş birliğini geliştirmede ve böylece oradaki Türk ve Rus askeri müdahalesine karşı durmada çok önemli bir rol oynadığına inanılıyor. “Üçüncü Temmuz” üssü, Marsa Matrouh ve Sidi Barrani şehirleri arasında Akdeniz kıyılarında yer almaktadır; Libya’dan 121 kilometre kara mesafesinde.
KAYNAKÇA:
1. EGYPT’S DEFENSE INDUSTRY: DEPENDENCY, CIVILIAN PRODUCTION, AND ATTEMPTS AT AUTONOMY
2.INVESTMENTS IN ARMAMENTS AND MILITARY INFRASTRUCTURE OF EGYPT IN THE AL-SISI PERIOD
3. MISIR DENİZ KUVVETLERİNE BİR BAKIŞ
https://www.marinedealnews.com/misir-deniz-kuvvetlerine-bir-bakis/
4. NATIONAL SUSTAINABLE DEVELOPMENT STRATEGY (EGYPT VISION 2030),
https://www.mod.gov.eg/ModWebSite/CONL.aspx
